Tag: Licht

(128) Lach met heel je hart, ondanks jouw rouw

Geschatte leestijd: 4 minuten

Lach met heel je hart na rouw en verlies

Mensen gaan in het algemeen verlies en rouw uit de weg. Men weet niet altijd hoe te reageren, wat te zeggen naar een rouwende. Van onderwerpen als verlies, rouw of de dood wordt men verdrietig, somber, stil. Maar waarom zou je niet mogen of kunnen vieren dat de ander, jouw overleden dierbare … dat die speciale ander op de een of andere manier de taken in het leven heeft volbracht en naar Huis mag. Waarom zou je dat niet mogen vieren? Lach met heel je hart ondanks je rouw!

Bewustwording

Kortgeleden, na een gesprek met een vriendin, constateerde ik dat ik met haar had zitten schateren van de lach. Die lach kwam diep van binnen … vanuit mijn kern … mijn ziel.

Lach ... vanuit je kern ... vanuit je ziel.
Vanuit mijn ziel

Uren later drong het pas tot mij door dat ik dit sinds het overlijden van mijn dochter Anne Birgit, inmiddels alweer meer dan 20 jaar geleden, zelden had gedaan! En door het overlijden van mijn echtgenote Mary-Anne, alweer 10 jaar geleden, was ik ook niet bewust bezig met hoe ik mij echt voelde … hoe ik zelf in het leven stond. Ondanks dat ik in die jaren toch ook aan mijzelf heb gewerkt … alleen … of met anderen. Toch heb ik in die jaren ook kunnen genieten van het leven … plezier gehad in het leven. Maar ondanks dat alles … of misschien juist door dat alles … voelde die bewustwording dat ik had geschaterd van de lach … voelde die bewustwording voor mij als een donderslag bij heldere hemel.

Een ambivalent gevoel

Die bewustwording van dat schaterlachen diep vanuit mijn hart gaf een ambivalent gevoel. Aan de ene kant smaakte het naar meer … wilde ik veel vaker kunnen lachen met heel mijn hart, ondanks mijn rouw. Maar aan de andere kant waarom had ik dat niet eerder bij mijzelf ontdekt … was ik dit mij niet eerder bewust geworden?

Ja, ik had vaak gelachen en plezier gehad na het grote verlies van mijn beide zielenmaatjes … maar op de een of andere manier was het niet echt … klonk het niet echt … alsof er iets ontbrak … iets diep vanbinnen.

En dan ineens … ineens kom je uitspraken van “verken je geest” op Facebook tegen als “Het is opvallend dat een glimlach twee uiteenlopende betekenissen kan hebben … je kunt ermee laten zien hoe goed je je voelt … en … ermee verbergen hoe slecht je je voelt.” Of een uitspraak als “De mensen die het meest lachen, zijn de mensen die het meest hebben geleden.” Ja, die uitspraken kwam ik ineens tegen nadat mij bewust was geworden dat ik had zitten schateren van de lach. Of vielen dergelijke uitspraken eerder niet bij me op? Ik weet het niet.

Licht en Liefde

Ik wil mijzelf helen en/of geheeld worden opdat na al het verlies en verdriet dat ik tot nu toe heb meegemaakt ik … weer echt kan schaterlachen van plezier … echt kan genieten van het leven … en echt kan vertrouwen op mijzelf … liefde en licht in mijn leven weer centraal staan. Maar dan moet ik wel naar binnen, naar mijn gevoel, naar mijn hart … naar mijn ziel? Durf ik dat wel? Gaat mij dat lukken … of … Met hulp van anderen, professionele ervaringsdeskundigen, zou dat zeker moeten kunnen.

Tegelijkertijd met dat inzicht voel ik een diepe rust bij mij naar binnen komen … alsof ik nu eindelijk op mijn levenspad de sprong durf te maken naar dat gedeelte van het pad dat vol met obstakels ligt. Of zoals Frank A. Clark het beschrijft: “Als je een pad zonder obstakels vindt, dan leidt het vermoedelijk nergens heen.”

Conclusie
Durf dat pad op te gaan … dat pad met de vele obstakels en laat je verrassen door de wonderbaarlijke ontmoetingen en lessen die je daar mag leren. Blijf dat pad koesteren met Liefde en Licht.
Blijf dat pad koesteren met Liefde en Licht

Durf dat pad op te gaan … dat pad met de vele obstakels en laat je verrassen door de wonderbaarlijke ontmoetingen en lessen die je daar mag leren. Blijf dat pad koesteren met Liefde en Licht. Laat zien wat een prachtig mens die ander was … die dierbare die jij hebt verloren. En laat tegelijkertijd zien wat een prachtig mens jij bent en dat je ondanks jouw verlies en rouw stralend in het Licht en de Liefde van het Leven mag staan. Vier dat en lach met heel je hart en ziel, ondanks je rouw!

(118) Ik wil weer zijn zoals ik vroeger was

Voor het leren omgaan met haar verdriet had Mila in feite een doel gesteld, ze wilde weer zo graag die vrouw van vroeger zijn. In mijn beleving is dat doel subjectief. Hoe zou je dat kunnen meten? Hoe kan dan aan dat doel worden voldaan wil het voor haar acceptabel zijn?

Ik wil weer zijn zoals ik vroeger was …

Ik kwam beiden tegen, druk pratend met elkaar, in een cafétje ergens in een dorp langs de Belgische kust. Mila, een gefingeerde naam, stond op het punt in tranen uit te barsten, haar vriendin had troostend een arm om haar heen geslagen. Mila’s vriend bleek haar, na voor haar gelukkige jaren, te hebben verlaten voor een ander, een jongere en rijkere vrouw. Het was gewoon niet eerlijk. Ze bleek zich inmiddels erbij te hebben neergelegd dat hij niet meer zou terugkomen. Haar verdriet was er daarmee niet minder om. Ze was diepongelukkig en dat was duidelijk aan Mila te zien. Het leek alsof het licht uit haar ogen was verdwenen. Ze wilde weer zo graag die vrouw van vroeger zijn, blij, met een schaterende lach, sprankelend en genietend van alles dat het leven haar gaf.

Ze wilde weer zo graag als vroeger zijn
Het leek alsof het licht uit haar ogen was verdwenen
Het gaat om meer dan alleen het verlies accepteren

Voor het leren omgaan met haar verdriet had Mila in feite een doel gesteld; ze wilde weer zo graag die vrouw van vroeger zijn. In mijn beleving is dat een subjectief doel. Want hoe zou je dat kunnen meten? Wat als zij maar een beetje van het gewenste resultaat bereikt. Is dat voor haar dan acceptabel of, juist niet? In hoeverre zou aan dat doel moeten worden voldaan wil het voor haar überhaupt acceptabel zijn?

Met het stellen van dat doel heeft Mila haar rouwproces onnodig complex gemaakt. Waarom zou je niet met je rouwproces beginnen en kijken waar je uiteindelijk uitkomt? En dan afhankelijk van het verloop van het proces zelf, hier en daar (wat) bijsturen. Misschien ontdekt ze zelfs levenspaden en resultaten die achteraf veel aantrekkelijker zijn dan wat ze in eerste instantie had bedacht.

Het gaat om het maken van keuzes

Om verder te komen in het leven en tegelijkertijd haar doel te bereiken, zal Mila keuzes moeten maken. Welke keuzes? Dat is niet aan mij, dat is aan Mila! Zolang zij echter geen keuze maakt, staat ze letterlijk stil en komt ze niet verder in haar leven. En weet je, je krijgt nooit volledige zekerheid voor het maken van je keuzes. Immers, zodra je na een keuze de eerste stappen hebt gezet verandert alles omdat zaken die eerst voor je verborgen waren nu zichtbaar worden. Kortom het heeft geen zin om in detail te overwegen welke keuze je zou moeten maken. Ga voornamelijk op je gevoel af.

Je verandert zelf door de keuzes die jij maakt in je leven. Evenzo verander je door keuzes die dierbaren maken in jouw leven. Alle keuzes veranderden de mens die je was in de mens die nu is! Van sommige keuzes hou je littekens over. De littekens die je in het begin voelt of ziet, worden uiteindelijk minder voelbaar of zichtbaar maar, verdwijnen doen ze nooit.

Conclusie

Mila kan wel willen dat ze weer net zoals vroeger wordt, en misschien komt ze een heel eind, maar wat is zal nooit meer worden zoals wat was. En net zoals Mila had aanvaard dat haar ex-partner niet meer bij haar terugkomt zo zou zij ook kunnen accepteren dat zij is veranderd door het leren omgaan met dat verlies.

Kan Mila dan nooit meer worden zoals vroeger, blij, met een schaterende lach, sprankelend en genietend van alles dat het leven geeft? Paradoxaal als het klinkt, en vooral wanneer zij daarvoor open staat, natuurlijk kan dat. Maar dan wel anders. Anders omdat emoties dieper gaan door de ervaringen die zij heeft opgedaan; er meer begrip is ontstaan; ervaringen waardoor zij emotioneel rijker is geworden; misschien zelfs een warmere persoonlijkheid is geworden; en zelfs misschien nu dingen doet die zij vroeger in haar stoutste dromen niet voor mogelijk had gehouden.

En misschien, heel misschien, bedankt ze op een gegeven moment wel haar ex-partner omdat zij daardoor op een levenspad is terechtgekomen waarvan zij het gevoel heeft gekregen dat zij dit in principe altijd al had moeten lopen. Dat zou toch schitterend zijn!

(113) Een blij gevoel

Een blij gevoel is dat gevoel waarbij je Hart & je Ziel dat knopje aandoen om in een donkere kamer het Licht te laten schijnen. Wees zelf dit knopje want alles is mogelijk! Een aantal seconden je hart verblijden, je Ziel verblijden en bovenal je Leven verblijden waardoor er andere Energieën je doen beseffen dat we allemaal maar luttele seconden op Moeder Aarde zijn om deze verwondering, bewondering te mogen delen zoals de Vlinder deed met mij en mijn zus.

Lieve Ziel wil je voor me schrijven?

In een onverwacht moment van één seconde, werd ik bij het binnentreden van een hal verrast door een mooie verschijning welke mijn kant op vloog. In deze ene seconde, bedacht ik mij of ik het zou vangen en het bevrijden van deze hal, omdat het buiten in de natuur behoort te vliegen. Alles tijdens deze ene seconde liet mij deze prachtige Vlinder vangen en naar een raam zoeken.

Terwijl ik zocht kon ik geen raam vinden, dan maar naar boven naar het terras waar ik deze mooie verschijning kon laten rusten.

Op weg naar het terras kwam mijn zus naar boven, en in mijn enthousiasme wilde ik dit wonderlijke gevoel delen … door heel voorzichtig mijn hand te openen liet ik de prachtige Vlinder aan mijn zus zien. Zij was net zo verbaasd door dit wonderlijke schouwspel dat ons zomaar deze ochtend werd gegeven.

Al pratend en al zoekende naar een poging om haar de vrijheid te schenken, probeerde mijn zus haar telefoon te pakken om een opname van haar te maken.

Wonder mooie vlinder

Al filmend bleef de Vlinder rustig op mijn hand zitten waarbij ze zich in haar mooiste outfit liet zien, een kleurenpracht die ons blij maakte, dat blije gevoel van binnen dat je niet kan uitleggen was al een paar keer voorbijgekomen gedurende deze luttele seconden, een diep respect, een diep waarderen, een diep één zijn, een diep één voelen met deze schoonheid uit de natuur. Ze had haar vleugels gesloten, en al lopende naar het terras, deed ze deze open, waarbij een kleurenpracht ons van binnen deed verwarmen en verwonderde op een manier die heel bijzonder was.

Terwijl we naar de hortensia liepen om haar op de bladeren te laten rusten en daarna de vrijheid tegemoet te gaan, bleef ze heel rustig zitten en sloot ze en opende ze af en toe haar vleugels. Tijdens deze korte periode van verbinding met drie schepsels uit de natuur voelden we dat dit, deze verbondenheid nodig was om ons te laten beseffen dat de natuur zoveel moois te bieden heeft en dat de natuur in ons zelf zo weinig nodig heeft om dit blije gevoel te laten zijn voor wat het is.

Op een gegeven moment, terwijl we tegen haar praatten, liet ze haar vleugels gespreid op mijn hand zien waarbij ik zei: “Ga maar … ga maar heerlijk de natuur in vliegen … om jezelf te mogen zijn.”

De schoonheid die ze uitstraalde in deze luttele seconden deed ons dit moment gedurende de rest van de dag doen verwonderen.

Een moment van bewustwording met deze prachtige Vlinder deed ons herinneren dat je elke seconde van de dag mag genieten, jezelf mag zijn en door allerlei omstandigheden je soms niet meer de schoonheid van deze Vlinder kan zien, kan voelen, kan delen op de manier die de Natuur je schenkt … gratis en voor niets.

Deze Vlinder staat voor dat stukje genieten, jezelf verblijden door eens te kijken door de ogen van deze schoonheid, die je doet verrassen, doet verblijden en verwarmen.

Denk als de Vlinder, spreidt je vleugels, laat je kleurenpracht zien, en neem soms even pauze om tot rust te komen zodat je daarna weer kan uitvliegen zoals jij dit wilt, naar een nieuwe plek, een nieuw gevoel, een nieuwe ontmoeting, een nieuwe ervaring. Ga op ontdekkingsreis in jezelf zoals de Vlinder deed in deze hal, en kijk wat je allemaal mag zien, in luttele seconden mag meemaken, die je eventjes stil doen staan in verwondering en bewondering van de natuur om je heen, op Moeder Aarde en de natuur in jezelf.

Laat de momenten van verdriet, van angst, van pijn, van teleurstelling wegvliegen zoals de Vlinder en laat het blije gevoel, het gevoel van eenheid, gevoel van verbondenheid die je jezelf mag schenken, mag delen in deze seconden van één zijn je vervullen.

Een blij gevoel is dat gevoel waarbij je op dat Hart & Ziel knopje kan drukken om in een donkere kamer het Licht te laten schijnen. Wees zelf dit knopje want alles is mogelijk! Een paar seconden je hart verblijden, je Ziel verblijden en bovenal je Leven verblijden, waardoor er andere Energieën je doen beseffen dat we allemaal maar luttele seconden op Moeder Aarde zijn om deze verwondering, bewondering, te mogen delen zoals de Vlinder deed met mij en mijn zus.

Daar ben ik deze schoonheid dankbaar voor.

(109) Moderne helden

Allen die moeilijke situaties aanpakken, of een levensbedreigende ziekte. Soms lukt het, soms niet… maar ze blijven doorgaan!

Je komt moderne helden elke dag tegen … je merkt ze niet op! Je hoort ze niet! En toch kom je ze elke dag tegen.

De blog is dit keer geweid aan moderne helden. Het zijn allen die het gevecht aangaan om het tij te keren van de situaties waarin zij verkeren … of het gevecht aangaan tegen een ernstige of levensbedreigende ziekte die zij hebben. Het is een gevecht van lange adem. Soms lukt het … soms niet … maar ondanks alle tegenslagen blijven ze doorgaan. Het zijn ongelooflijk mooie en vooral krachtige mensen die een lichtend voorbeeld zijn voor ons allen! Ja, helden zijn het zeker!

Wat volgt is geen sprookje, het is een harde werkelijkheid

Zo was er de dochter die aan haar moeder vroeg of zij voor haar schoolproject de naam van een moderne held kon geven en ook kon vertellen waarom deze een held is. Het was geen vraag waarop de moeder direct een antwoord kon geven. De moeder vroeg aan mij of ik haar kon helpen en in een ingeving had ik voor haar een antwoord.

De moeder was gescheiden en zorgde alleen voor haar kinderen. De alimentatie werd ook niet echt geregeld door de vader aan haar afgedragen. Daar sta je dan. Hoe nu verder?

Om te kunnen overleven besloot de moeder om een eigen bedrijfje te starten met een dienstverlening dat haar lag. Het was nodig dat zij een paar cursussen volgde. Ze moest wel … in haar ogen … en ze kreeg het met veel doorzettingsvermogen voor elkaar.

Net toen het bedrijfje begon te lopen, werd de moeder ziek. De diagnose die zij uiteindelijk kreeg, was dat ze kanker had. Het was weliswaar een vorm die behandelbaar was en mee te leven was … maar toch … de angst zat erin.

Mijn antwoord op haar vraag was dat iedere keer de moeder in de spiegel keek … ze naar mijn mening naar een held keek. Ondanks alle moeilijkheden, al het verdriet en de angst of het wel zou goedkomen … had ze het toch maar voor elkaar gekregen om een bedrijfje te starten zodat zij voor zichzelf en haar kinderen kon zorgen … en dat ze haar ziekte, weliswaar op de achtergrond nog vaag aanwezig, te boven was gekomen. Het maakt haar in mijn ogen … een held! Achteraf makkelijk gezegd … maar realiseer je wel dat de moeder die lange weg toch maar helemaal alleen heeft moeten afleggen.

Zo zijn er veel meer helden om ons heen

Je komt moderne helden elke dag tegen

Je komt moderne helden elke dag tegen. Het zijn mensen die ernstig ziek zijn en dat vooral niet aan anderen willen laten blijken … er met anderen niet over willen praten … om anderen niet te belasten met hun verdriet. Al was het maar om het stempel medelijden te vermijden, of om te voorkomen dat anderen hen bewust of onbewust uit de weg gaan … omdat die anderen zelf bang zijn of niet weten hoe zijzelf daarmee kunnen omgaan.

Al deze helden hebben ook … zeg maar zoiets als een kort lontje … ze hebben snel in de gaten of de interesse die van de ander uitgaat wel is gemeend … wel echt is! Ze doorgronden heel snel allerlei onzin verhalen die nergens op slaan.

Deze helden gaan ook gesprekken uit de weg waar anderen zeggen dat zij dat ook hebben meegemaakt, is het niet bij henzelf dan wel bij een ander, maar dan erger … vele malen erger. Soms gaat het zelfs zo ver dat onze held in hun ogen overdrijft. Wat je er ook van vindt … het is geen wedstrijd!

Daar komt nog bij dat de puzzels die onze helden moeten zien op te lossen … of voor de rest van hun leven mee moeten (leren) omgaan … vaak een proces van lange adem is. En omdat vaak aan de buitenkant het verdriet of de ziekte niet goed is te zien, zijn anderen na wat langere tijd verbaasd dat onze helden nog niet zijn genezen. Hoe empathisch ben je dan?

Veel mensen gaan bewust of onbewust onze helden uit de weg. Misschien is het omdat men de ziekte van de ander eng vindt … men er niets mee te maken wil hebben … men met een kant van het leven in aanraking komt waarvoor men bang is … een kant van het leven waar misschien de dood een rol speelt … een kant waar heel andere normen en waarden belangrijk zijn dan succes, schoonheid en status.

Een persoonlijke mening … of toch niet

Persoonlijk vind ik verdrietig dat men deze helden uit de weg gaat. Je loopt daardoor de kans mis om … ongelooflijk mooie en vooral krachtige mensen te ontmoeten … mensen die een lichtend voorbeeld zijn voor ons allen!

Alleen al daarom ben ik mijn dochter Anne Birgit voor eeuwig dankbaar dat zij mij op het pad van de Stichting Jouw Rouwverwerking heeft gezet. Ja, eeuwig … want hoeveel energie, plezier en dankbaarheid ik van mijn klanten en teams in mijn vroegere professionele leven ook heb mogen ontvangen, dat wordt bijna teniet gedaan door de aandacht en dankbaarheid die ik ontvang van onze moderne helden.

Ja, elke dag kom je deze moderne helden tegen. Ga ze niet uit de weg, luister naar ze, wees er voor ze! Aan alle helden … Chapeau!

(103) Momenten die bepalend zijn voor het verdere verloop van je leven

Wat er ook gebeurd in jouw leven, er zijn altijd krachten die jou verder helpen. Het is misschien niet op de manier die jij wilt, maar die jou wel verder helpen met welke puzzels dan ook die je op je levenspad tegenkomt. Je moet er wel om durven vragen!

Het zal je maar overkomen

Het zijn van die momenten die bepalend zijn op je levens pad.

Van die momenten vlak na de geboorte van je kind of zomaar tijdens een gesprek

Wat ook de reden is, maar de kinderarts is na collegiaal overleg van mening dat jullie pasgeboren kind niet lang te leven heeft en geeft als advies geen geboorte kaartjes te sturen naar familie en vrienden. Hoe ga je daar als kersverse ouders mee om?

Pap, waarom moet ik altijd die pillen slikken en telkens voor controle naar het ziekenhuis? Hoe leg je aan je dochter van 8 jaar uit dat dit noodzakelijk is om haar lichaam in goede conditie te houden omdat verwacht wordt dat haar leven toch al zo kort zal zijn? Hoe gaat je dochter om met het gegeven dat haar geen lang leven is gegund op deze wereld?

Van die momenten waarbij sterven eminent is

We hebben bij u botkanker gevonden dat in een vergevorderd stadium is. We verwachten dat u misschien nog 3 maanden heeft. Wat gaat er door je heen wanneer je zo’n bericht krijgt? Hoe ga je daar mee om? Hoe leg je dat aan je partner en je familie uit? Hoe gaat je partner om met zo’n bericht… en je familie?

Pap, wil je mij helpen, ik kan niet meer… hoe graag ik ook bij jullie wil zijn, ik heb de energie niet meer. Hoe beantwoord je de vraag van je dochter van 21 jaar die alles in haar leven heeft gegeven dat ze mogelijkerwijs kon geven en echt niet meer verder kan? En hoe help je haar terwijl jezelf… in en in verdriet hebt omdat je letterlijk kan zien dat ze hard achteruit gaat en binnenkort gaat sterven.

Van die momenten waar je een ernstige waarschuwing krijgt

Je droomt een aantal keren vlak achterelkaar dat je binnenkort gaat sterven als je niet naar de dokter gaat. Hoe ga je om met dergelijke dromen? Negeer je gewoon de droom als pertinente onzin of… ga je naar de dokter?

Je bent bij een specialist op consult… en krijgt na afloop te horen dat het goed zou zijn je op het ergste voor te bereiden. Hoe ga je om met het gegeven dat de kans op ongewenste bijverschijnselen of erger, groot is tijdens en na een operatie?

En dan komen de vragen

En dan komen de vragen waar maar geen eind aan lijkt te komen. Vragen waar je niet altijd het antwoord op weet. Vragen waar je geen idee hebt hoe te handelen.

Hoe ga jij om met het gegeven dat je leven ineens veel korter (b)lijkt te zijn dan je in eerste instantie had verwacht? Hoe ga je om met het gegeven dat je leven ineens een heel andere wending heeft genomen dan je had verwacht? Dat je nog zoveel wilt doen in je leven, maar dat je lichaam het gewoon niet meer kan opbrengen. Hoe gaat je familie om met dit gegeven? En je vrienden, hoe gaan zij daarmee om? Hoe gaan jullie met elkaar om? Wie steunt elkaar?

Ja, wie steunt elkaar eigenlijk? En hoe dan?

Je kan niet zomaar hulp aanbieden

Wanneer ik aan mijn dierbaren denk, dan ben ik er voor hen wanneer zij tegen emotionele vraagstukken aanlopen waarin hun leven ineens veel ingewikkelder, veel korter lijkt te zijn dan zij in eerste instantie hadden verwacht? Betekent dat, dat ik er voor hen spontaan zal zijn? Integendeel, zij moeten er wel om vragen. Zij moeten wel de behoefte hebben dat ik er voor hen ben. Het betekent ook dat ik, als positief antwoord op hun vraag, mijn commitment voor de volle 100% moet aangaan. Zij moeten immers het vertrouwen hebben dat wat er ook gebeurt, ik er voor hen zal zijn… altijd!

Niet iedereen heeft het besef wat het betekent om hulp aan te bieden

Mensen die met de beste wil hun hulp aanbieden hebben, vaak geen benul wat zij kunnen betekenen voor de ander; hoe zij hulp kunnen en vooral blijven geven en hoeveel (emotionele) energie dat voor iedereen kan kosten. Energie waar die ander steeds minder… en minder… en minder… over beschikt.

Wanneer je er voor de ander wilt zijn, zal je de empathie moet kunnen opbrengen en het begrip moet kunnen opbrengen wat die ander allemaal meemaakt, allemaal voelt. Dat is niet eenvoudig. Zeker niet wanneer je zelf nooit het proces hebt doorlopen wat die ander op dat moment meemaakt. Zeker niet wanneer je elkaars partner bent. Zeker niet wanneer een van jullie beiden gaat overlijden en jij achterblijft. Er wordt veel van je gevraagd en dat moet je wel kunnen opbrengen… blijven opbrengen… hoe zwaar dat ook is. Je moet er wel met heel je hart voor de volle 100% voor blijven gaan.

Moeilijke onderwerpen moet je met elkaar kunnen bespreken

Wanneer de ander met jouw vraagstukken over leven en dood wil bespreken, dan moet jij dat ook kunnen. Vraagstukken (zoals is er een god en wie is dat dan, is er een hemel en een hel, is er leven na de dood) waar je vanuit de verschillende culturen en geloven op verschillende manieren naar kunt kijken. Wat in ieder geval belangrijk is, is dat wanneer je er voor de ander wilt zijn je de ander niet mag afwijzen omdat deze anders denkt en voelt. Dat is immers voor iedereen persoonlijk.

Wees niet onmenselijk

Als buitenstaander mag je niet luchtig reageren op de situatie; dat het allemaal wel meevalt; dat je weet hoe de ander zich voelt. Als er iets is wat zeker is, is dat je als buitenstaander geen idee hebt waar de ander mee worstelt, wat de ander allemaal voelt en hoeveel pijn of verdriet dat allemaal kan doen. Kortom, wanneer de ander zegt dat deze pijn heeft, bang is, niet weet wat deze moet doen… dan is dat zo!

Wees niet wreed

Wees niet wreed naar de ander wanneer je niet aanvaardt, niet wilt aanvaarden of zelfs ontkent dat de ander ernstig ziek is wanneer deze dat zegt. Het is niet zo je dit altijd aan de buitenkant kan zien.  Wanneer de ander aangeeft dat deze ernstig ziek is dan heeft deze blijkbaar behoefte om daar met jou over te praten. Dat wil niet altijd zeggen dat jij daar op dat moment de behoefte aan hebt… misschien omdat je niet weet hoe je daar mee kan omgaan… of omdat je dat eng vindt. Dat is niet erg maar wees dan wel zo eerlijk naar de ander… en vooral naar jezelf… door het naar elkaar uit te spreken. Dan schep je geen verwachting naar de ander… dan schep je duidelijkheid.

Natuurlijk mag je samen plezier maken

Natuurlijk mag je lachen, samen grappen maken, de ander blij maken, juist met de ander plezier maken is heel goed waardoor jij en vooral de ander weer een diamant kan verzamelen. Een diamant die voor mij een moment van geluk betekent, van warmte, van liefde, van vriendschap. Al is mijn dag nog zo slecht, zodra er een moment is dat voor mij een diamant is dan is mijn dag OK.

Er zijn niet altijd antwoorden beschikbaar

Niet op alle vragen kunnen antwoorden gegeven worden… verzin dan geen antwoorden en wees eerlijk naar elkaar. Dat is niet altijd even gemakkelijk, want soms krijg jij daardoor het gevoel dat je de ander in de steek laat… maar dat is niet zo… je eerlijkheid en het er voor de ander zijn staat op een veel hoger plan dan het niet kunnen geven van een antwoord op een vraag.

Bij vraagstukken over leven en dood komt eigenbelang om de hoek kijken

Degene die gaat sterven heeft het er zelf al moeilijk genoeg mee. Zijn of haar mening of overtuiging dat er wel of geen leven na de dood is speelt daarbij een grote rol. Het geloof en culturele achtergronden spelen een grote rol. Wat jij daarvan vindt mag in mijn ogen geen rol spelen, alleen wat de stervende daarvan vindt is op dat moment belangrijk.

Net zoals de stervende hebben ook de dierbaren het moeilijk! Het is mijn mening dat deze dierbaren, als ze dat toch al niet doen, hun eigenbelang met betrekking tot de stervende opzij moeten zetten. Kom niet aan met opmerkingen dat de stervende alles in het werk moet stellen, moet proberen om weer beter… weer gezond te willen worden. Waarom zou je iets vragen? Omdat je die ander niet kan missen? Alle opties waren al onderzocht. De stervende wist zelf al veel eerder (onbewust) dat deze zou gaan sterven.

Geef (uiteindelijk) de stervende toestemming om naar Huis te mogen gaan. Persoonlijk heb ik mogen ervaren wat het voor de stervende betekent wanneer je toestemming geeft dat deze mag vertrekken… naar Huis mag. Ik zal het nooit het moment vergeten dat ik mijn zojuist overleden dochter met een stralende glimlach op haar gezicht zag.

Tot slot

Ik kan nog veel meer punten toevoegen aan deze lijst, maar naar mijn mening gaat het om de volgende punten:

Wanneer je er voor de ander wilt zijn zal je de empathie moet kunnen opbrengen en het begrip moeten kunnen opbrengen wat die ander allemaal meemaakt en allemaal voelt. Dat is verre van eenvoudig. Zeker wanneer je zelf nooit hebt meegemaakt wat de ander op dat moment doorloopt.

Dat geldt nog meer wanneer je elkaars partner bent. Zeker wanneer een van jullie beiden gaat overlijden en jij achterblijft. Jij hebt er niet om gevraagd, maar van jou als partner wordt zondermeer gevraagd je gelofte naar de ander te vervullen… “tot de dood erop volgt.” Dat moet je wel kunnen opbrengen… blijven opbrengen… hoe zwaar dat ook is. Je moet er wel met heel je hart voor de volle 100% voor blijven gaan. En als partner doe je dat toch… dat is toch heel gewoon.

Wat er ook gebeurd in jouw leven, er zijn altijd krachten die jou verder helpen. Het is misschien niet op de manier die jij wilt, maar die jou wel verder helpen met welke puzzels dan ook die je op je levenspad tegenkomt. Je moet er wel om durven vragen!