(122) Jezelf verliezen

Wanneer je uiteindelijk binnen een narcistische relatie op het diepste punt bent aangekomen, dieper kan je echt niet meer, ben je aangewezen op je eigen kracht … en ga je je langzaam realiseren hoe krachtig je werkelijk bent en wie je bent. Dan pas begint het herstellen van je leven, van je Zijn en vooral het terugvinden van je Ziel.

Jezelf verliezen

Jezelf verliezen gaat over de gevolgen die iemand binnen een narcistische relatie ondervindt. Binnen narcistische partnerrelaties hoeft het niet altijd de man te zijn die de narcist is … al lijkt dat meestal wel zo … het kan ook de vrouw zijn … of zelfs een ouder in ouder-kind relaties.

Een paar maanden terug zijn er twee blogs over narcisme gepubliceerd met heel veel reacties, vragen en gesprekken als resultaat. Deze blog probeert hierop een antwoord te geven.

De doelstelling van de Stichting is het begeleiden en ondersteunen van mensen met het leren omgaan van verlies en rouw in de meest brede zin. Het gaat ons niet om de narcist en hoe je tot de diagnose komt dat deze een narcist is. Waar het ons om gaat zijn de mensen die slachtoffer zijn geworden van de narcist … die daar op de een of andere manier los van zijn gekomen en nu zelfstandig moeten dealen met de traumatische gevolgen van de relatie … dat deze mensen vaak nog maar een flauwe afspiegeling zijn van wat zij vroeger waren … de pijn die zij hebben ondervonden … misschien ook werden mishandeld … zowel fysiek, als emotioneel en geestelijk … verkracht of erger. Wat wij doen is het begeleiden van deze mensen en met het leren omgaan van de traumatische gevolgen die zij binnen de relatie hebben opgelopen.

Kan je een narcist herkennen

Wat zou het prachtig zijn dat je een narcist op voorhand kan herkennen. Je zou daar boeken uit de psychologie over kunnen lezen. Maar wanneer je verliefd wordt overkomt het je gewoon.

En wat dan nog. Zo ken ik het verhaal van een vrouw die verliefd werd op een man die op dezelfde afdeling werkte als zij. Haar collega’s waarschuwden haar dat de man een drankprobleem had. Het mocht niet baten. De vrouw was tot over haar oren verliefd op de man en haar liefde werd beantwoord. Na een jaar verbrak de vrouw de relatie. Nieuwsgierig vroegen haar collega’s naar de reden van het verbreken van de relatie. Haar antwoord was … ja, je raadt het al … de man had een drankprobleem. Liefde maakt blind.

Het begin van een narcistische relatie

In het begin van een narcistische relatie is alleen maar rozengeur en maneschijn. Zowel jij als de mensen om je heen vinden dat je de perfecte partner … dat jij je droom partner hebt gevonden. Hij doet alles voor je. Hij is lief en zorgzaam. Wil alles van je weten.  Voert lange gesprekken om aan al jouw wensen te kunnen voldoen. Geeft je prachtige rozen. En laat de hele wereld meegenieten en zien hoe goed en zorgzaam hij wel voor je is.

Maar dan begint het te wringen en verklaart de wereld jou voor gek

Na een tijdje begint de relatie heel ongemerkt te veranderen. Je wordt gecontroleerd … geïsoleerd … je kan zelfs worden mishandeld … fysiek, emotioneel en geestelijk … verkracht of erger. Maar wel zodanig dat aan de buitenkant niets is te zien … vooral niet voor de mensen om je heen. Langzaam begint ook het besef te komen dat je in een traumatische relatie zit. Wanneer jij dan naar de mensen om je heen begint te klagen, emotioneel begint te worden dan begrijpen zij daar niets van … want naar de buitenwereld toe is de narcist nog altijd even lief, aardig, zorgzaam en heeft alles voor je over. Je krijgt dan van die reacties als: “Ik herken het allemaal niet. Hij is toch zo lief en zorgzaam voor je. Doe eens normaal, het ligt aan jou!” Zij zien alleen maar van goh … hij staat voor je te schilderen … een vriendje dat met rode rozen voor je deur staat … hij doet alles voor je … en dan word jij al snel voor gek bestempeld. En uiteindelijk begint in je omgeving de een na de ander af te haken en sta je er helemaal alleen voor … wat het nog pijnlijker maakt na alles wat je hebt meegemaakt. Het is vooral ook de frustratie en de boosheid die je daaraan overhoudt vanwege het onrecht … maar ook je zelfvertrouwen en onzekerheid. Het probleem wordt voor jou groter en groter … want je wordt zodanig afgebroken … dat je alleen nog het gevoel overhoudt dat je helemaal niets meer waard bent … dat je jezelf kwijt bent.

Uiteindelijk lukt het je om weg te gaan

Een gezonde relatie verbreken, om wat voor reden dan ook, geeft verdriet en gemis … je bent daar kortere of langere tijd mee bezig om met je verdriet te leren omgaan of misschien zelfs te verwerken.

Het verbreken van een narcistische relatie is van een geheel andere orde … heftiger … traumatischer. Weggaan bij een narcist kan je nauwelijks vergelijken met het verbreken van een gezonde relatie. Weggaan bij een narcist … waarbij de relatie uiteindelijk één groot trauma is van alles wat je hebt meegemaakt van de ene dag naar de andere … daar kom je behalve met een gebroken hart, óók uit met een gebroken Ziel.

En dan begint het pas
Jezelf verliezen gaat over de gevolgen, meestal traumatische gevolgen, die je binnen een narcistische relatie ondervindt.

De mensen om je heen hebben nog steeds weinig begrip voor je en zeggen al heel gauw: “Nou wees blij dat ie weg is!” Dat ben je ook … daar gaat het niet om … maar je zit ook met de gevolgen … je bent alles kwijt … en dit keer gaat het niet alleen over het materiële, financiële, of het sociale deel. Maar, na zo’n relatie is er niets meer van je zelfvertrouwen en eigenwaarde over. Je innerlijk geluk, je Licht en je Zijn heb je verloren. Dat zijn geen dingen die je hebt na het verbreken van een normale relatie. Daarom voelt het ook zo anders. Het is niet alleen dat je partner weg is … je bent ook nog jezelf verloren, dat is veel erger. Voordat je dat weer hebt teruggevonden … je eigen Licht … dat is een heel ander, heel intens verliesproces. Een proces waar je helaas voorlopig niet vanaf bent.

Een afronding

Je komt eigenlijk als een sterk persoon in een narcistische relatie, daar zoekt de narcist je wel voor uit. Daar ligt vermoedelijk de uitdaging. Want als je geen sterk persoon bent, ben je voor de narcist niet interessant genoeg om het ego te voeden en lopen ze je gewoon voorbij. Alsof het hun levensmissie is een sterk persoon te zoeken, die vol in het leven staat … en die dan uiteindelijk met zelfmoordneigingen achter te laten. En … dan krijg je ook nog eens een keer de buitenwereld over je heen. In plaats van dat je steun krijgt … krijg je geen steun … want je hele omgeving valt je ook nog eens aan … het ligt immers allemaal aan jou.

Wanneer je eenmaal op dit punt bent aangekomen, dieper kan je echt niet meer, ben je aangewezen op je eigen kracht … en ga je je langzaam realiseren hoe krachtig je werkelijk bent en wie je bent. Dan pas begint het herstellen van je leven, van je Zijn en vooral het terugvinden van je Ziel.

Zit je in deze situatie of wil je eruit dan kun je altijd contact met ons opnemen. Voor persoonlijk contact kan je ons hier bereiken.

(104) Alsof het zo had moeten zijn

Op 3 december 2018 bestond de Stichting Jouw Rouwverwerking (de Stichting) 5 jaar. Ja, 5 jaar alweer. Wat gaat de tijd toch hard.

De oprichting van de Stichting Jouw Rouwverwerking is een van de resultaten van de invulling van de laatste wens van mijn dochter Anne Birgit, toen zij in 2000 op 21-jarige leeftijd overleed. Zij wilde dat ik mijn ervaring ging inzetten om mensen te helpen met het verwerken van hun rouw. Dat moment, toen ik haar beloofde haar wens te realiseren, kan ik mij nog steeds helder herinneren, alsof het gisteren was gebeurd. Toen had ik echter nog geen enkel idee wat het voor mij persoonlijk zou gaan betekenen. Laat staan dat ik een idee had hoe ik de ommezwaai zou kunnen maken van het managen van complexe multidisciplinaire projecten naar rouwverwerking, maar uitdagingen ga ik zelden uit de weg. Een eenmaal gemaakte belofte is voor mij “heilig,” zeker wanneer het de invulling betreft van de laatste wens van je dochter.

In 2011 drong Mary-Anne, mijn echtgenote, vlak voor haar overlijden er op aan om de laatste wens van onze dochter te realiseren.

Toch heeft het uiteindelijk nog tot 2013 geduurd voordat ik het lef had om met de invullingvan mijn belofte te beginnen. Achteraf gezien was die lange periode noodzakelijk. In die periode mocht ik complexe internationale projecten managen met een soms onmogelijk hoge werkdruk. De medewerkers kwamen overal van de wereld vandaan, met verschillende achtergronden, talen, culturen en verschillende interpretaties van woorden, meningen en begrippen. Het zelfde gold voor de klanten waarvoor wij werkten. Na het overlijden van Mary-Anne was ik in de daaropvolgende jaren steeds langer en steeds verder van huis. Het leek alsof ik vluchtte in mijn werk. Het was niet alleen vluchten, het was ook de uitdaging die ik aanging. In die periode gaf ik voornamelijk leiding aan mensen in de meest uiteenlopende situaties… het was ook de periode dat mijn gouden teams ontstonden. Alsof het zo had moeten zijn… die periode bleek de opgedane ervaring, hoe om te gaan met de meest uiteenlopende mensen, een goede voorbereiding te zijn voor de invulling van de laatste wens van mijn dochter Anne Birgit.

In de zomer van 2013 begon ik eindelijk te schrijven over mijn rouw en de verwerking van mijn rouw. Het was ook de periode waar ik bij toeval in het NRC de artikelen tegenkwam van Gijsbert van Es over de verwerking van rouw. Het centrale thema van de artikelen van Gijsbert was hoe mensen 10 tot 15 jaar later omgingen met hun verdriet van het verlies van een dierbare. In de aanloop naar het interview eind 2013 ontstonden ook de ideeën hoe ik mijn belofte aan mijn dochter kon invullen. Het resultaat was dat in december 2013 de Stichting Jouw Rouwverwerking werd opgericht en een interview door Gijsbert in het NRC werd gepubliceerd over de verwerking van mijn rouw 13 jaar na het overlijden van mijn dochter en hoe ik haar laatste wens wilde concretiseren. Alsof het zo had moeten zijn… op dat moment vielen stukjes van de puzzel op hun plaats. 

Het uitgangspunt voor de Stichting werd in 2013 ondermeer omschreven als:

“Het persoonlijk verlies dat mensen doormaken kun je nauwelijks voorstellen anders dan door diegenen die dit eerder hebben ervaren en bereid zijn de lessen die zij daarbij hebben geleerd met anderen te delen en hen te laten zien dat er wel degelijk een licht is aan het einde van de tunnel.”

Een paar jaar later kwam ik erachter dat het licht aan het einde van de tunnel niet belangrijk is, maar het licht dat in jouzelf zit. Dat licht in jouzelf is echter belangrijk en het zal je altijd in veiligheid brengen [1]. 

In de zomer van 2017 constateerde ik dat ik op een punt was gekomen dat ik daadwerkelijk kon zeggen dat ik mijn overleden dierbaren heb losgelaten en dat zij daarmee verder kunnen gaan op hun pad in het universum waar zij nu zijn. Hun aanwezigheid kan ik weliswaar niet meer voelen maar op de een of andere manier besef ik dat we altijd met elkaar verbonden blijven. Tegelijkertijd gaf mijn gevoel ook duidelijk aan dat de verwerking van mijn rouw weliswaar was afgerond, maar dat dit naar mijn mening nooit voltooid zou zijn. Zo zijn er nog steeds momenten dat ik aan AnneBirgit en Mary-Anne terugdenk, dan voelt mijn verdriet als een zachte pijn.

Wat ik in die zomer ook ontdekte was dat ik voorbijging aan onnodig gedoe, onzin gesprekken of onzin discussies. Het voelde alsof ik een volledig nieuw leven moest samenpersen op dat deel van mijn levenspad waarop ik toen liep. Het werd mij ook duidelijk dat ik gebruikmakend van alle lessen die ik had geleerd, definitief verder kon met een leven vol blijdschap, kansen en vooral nieuwe uitdagingen.

Nu, in december 2018 is mijn beleving en het beeld van die zomer in 2017 alleen maar versterkt. Bijna iedere dag verbaas ik mij weer van de nieuwe kansen en mogelijkheden die ik op mijn levenspad tegenkom. Alsof het zo had moeten zijn… het is voor mij een bevestiging dat de aanpak van de Stichting voor mij persoonlijk heeft gewerkt… en tegelijkertijd is het voor mij een bevestiging dat ik met de juiste dingen bezig ben.

Terugkijkend, ja makkelijk gezegd als het meeste achter de rug is… terugkijkend, ben ik voor mijn gevoel sterker geworden… en gaat het tijdens de verwerking van rouw niet alleen over verdriet… maar juist ook over liefde, blijheid en geluk.

  1. “Er is niets wonderbaarlijks aan een wonder” – De essentie van White Bull, 1e druk, blz. 72, door Ian Graham, uitgeverij Happy View.

(103) Momenten die bepalend zijn voor het verdere verloop van je leven

Wat er ook gebeurd in jouw leven, er zijn altijd krachten die jou verder helpen. Het is misschien niet op de manier die jij wilt, maar die jou wel verder helpen met welke puzzels dan ook die je op je levenspad tegenkomt. Je moet er wel om durven vragen!

Het zal je maar overkomen

Het zijn van die momenten die bepalend zijn op je levens pad.

Van die momenten vlak na de geboorte van je kind of zomaar tijdens een gesprek

Wat ook de reden is, maar de kinderarts is na collegiaal overleg van mening dat jullie pasgeboren kind niet lang te leven heeft en geeft als advies geen geboorte kaartjes te sturen naar familie en vrienden. Hoe ga je daar als kersverse ouders mee om?

Pap, waarom moet ik altijd die pillen slikken en telkens voor controle naar het ziekenhuis? Hoe leg je aan je dochter van 8 jaar uit dat dit noodzakelijk is om haar lichaam in goede conditie te houden omdat verwacht wordt dat haar leven toch al zo kort zal zijn? Hoe gaat je dochter om met het gegeven dat haar geen lang leven is gegund op deze wereld?

Van die momenten waarbij sterven eminent is

We hebben bij u botkanker gevonden dat in een vergevorderd stadium is. We verwachten dat u misschien nog 3 maanden heeft. Wat gaat er door je heen wanneer je zo’n bericht krijgt? Hoe ga je daar mee om? Hoe leg je dat aan je partner en je familie uit? Hoe gaat je partner om met zo’n bericht… en je familie?

Pap, wil je mij helpen, ik kan niet meer… hoe graag ik ook bij jullie wil zijn, ik heb de energie niet meer. Hoe beantwoord je de vraag van je dochter van 21 jaar die alles in haar leven heeft gegeven dat ze mogelijkerwijs kon geven en echt niet meer verder kan? En hoe help je haar terwijl jezelf… in en in verdriet hebt omdat je letterlijk kan zien dat ze hard achteruit gaat en binnenkort gaat sterven.

Van die momenten waar je een ernstige waarschuwing krijgt

Je droomt een aantal keren vlak achterelkaar dat je binnenkort gaat sterven als je niet naar de dokter gaat. Hoe ga je om met dergelijke dromen? Negeer je gewoon de droom als pertinente onzin of… ga je naar de dokter?

Je bent bij een specialist op consult… en krijgt na afloop te horen dat het goed zou zijn je op het ergste voor te bereiden. Hoe ga je om met het gegeven dat de kans op ongewenste bijverschijnselen of erger, groot is tijdens en na een operatie?

En dan komen de vragen

En dan komen de vragen waar maar geen eind aan lijkt te komen. Vragen waar je niet altijd het antwoord op weet. Vragen waar je geen idee hebt hoe te handelen.

Hoe ga jij om met het gegeven dat je leven ineens veel korter (b)lijkt te zijn dan je in eerste instantie had verwacht? Hoe ga je om met het gegeven dat je leven ineens een heel andere wending heeft genomen dan je had verwacht? Dat je nog zoveel wilt doen in je leven, maar dat je lichaam het gewoon niet meer kan opbrengen. Hoe gaat je familie om met dit gegeven? En je vrienden, hoe gaan zij daarmee om? Hoe gaan jullie met elkaar om? Wie steunt elkaar?

Ja, wie steunt elkaar eigenlijk? En hoe dan?

Je kan niet zomaar hulp aanbieden

Wanneer ik aan mijn dierbaren denk, dan ben ik er voor hen wanneer zij tegen emotionele vraagstukken aanlopen waarin hun leven ineens veel ingewikkelder, veel korter lijkt te zijn dan zij in eerste instantie hadden verwacht? Betekent dat, dat ik er voor hen spontaan zal zijn? Integendeel, zij moeten er wel om vragen. Zij moeten wel de behoefte hebben dat ik er voor hen ben. Het betekent ook dat ik, als positief antwoord op hun vraag, mijn commitment voor de volle 100% moet aangaan. Zij moeten immers het vertrouwen hebben dat wat er ook gebeurt, ik er voor hen zal zijn… altijd!

Niet iedereen heeft het besef wat het betekent om hulp aan te bieden

Mensen die met de beste wil hun hulp aanbieden hebben, vaak geen benul wat zij kunnen betekenen voor de ander; hoe zij hulp kunnen en vooral blijven geven en hoeveel (emotionele) energie dat voor iedereen kan kosten. Energie waar die ander steeds minder… en minder… en minder… over beschikt.

Wanneer je er voor de ander wilt zijn, zal je de empathie moet kunnen opbrengen en het begrip moet kunnen opbrengen wat die ander allemaal meemaakt, allemaal voelt. Dat is niet eenvoudig. Zeker niet wanneer je zelf nooit het proces hebt doorlopen wat die ander op dat moment meemaakt. Zeker niet wanneer je elkaars partner bent. Zeker niet wanneer een van jullie beiden gaat overlijden en jij achterblijft. Er wordt veel van je gevraagd en dat moet je wel kunnen opbrengen… blijven opbrengen… hoe zwaar dat ook is. Je moet er wel met heel je hart voor de volle 100% voor blijven gaan.

Moeilijke onderwerpen moet je met elkaar kunnen bespreken

Wanneer de ander met jouw vraagstukken over leven en dood wil bespreken, dan moet jij dat ook kunnen. Vraagstukken (zoals is er een god en wie is dat dan, is er een hemel en een hel, is er leven na de dood) waar je vanuit de verschillende culturen en geloven op verschillende manieren naar kunt kijken. Wat in ieder geval belangrijk is, is dat wanneer je er voor de ander wilt zijn je de ander niet mag afwijzen omdat deze anders denkt en voelt. Dat is immers voor iedereen persoonlijk.

Wees niet onmenselijk

Als buitenstaander mag je niet luchtig reageren op de situatie; dat het allemaal wel meevalt; dat je weet hoe de ander zich voelt. Als er iets is wat zeker is, is dat je als buitenstaander geen idee hebt waar de ander mee worstelt, wat de ander allemaal voelt en hoeveel pijn of verdriet dat allemaal kan doen. Kortom, wanneer de ander zegt dat deze pijn heeft, bang is, niet weet wat deze moet doen… dan is dat zo!

Wees niet wreed

Wees niet wreed naar de ander wanneer je niet aanvaardt, niet wilt aanvaarden of zelfs ontkent dat de ander ernstig ziek is wanneer deze dat zegt. Het is niet zo je dit altijd aan de buitenkant kan zien.  Wanneer de ander aangeeft dat deze ernstig ziek is dan heeft deze blijkbaar behoefte om daar met jou over te praten. Dat wil niet altijd zeggen dat jij daar op dat moment de behoefte aan hebt… misschien omdat je niet weet hoe je daar mee kan omgaan… of omdat je dat eng vindt. Dat is niet erg maar wees dan wel zo eerlijk naar de ander… en vooral naar jezelf… door het naar elkaar uit te spreken. Dan schep je geen verwachting naar de ander… dan schep je duidelijkheid.

Natuurlijk mag je samen plezier maken

Natuurlijk mag je lachen, samen grappen maken, de ander blij maken, juist met de ander plezier maken is heel goed waardoor jij en vooral de ander weer een diamant kan verzamelen. Een diamant die voor mij een moment van geluk betekent, van warmte, van liefde, van vriendschap. Al is mijn dag nog zo slecht, zodra er een moment is dat voor mij een diamant is dan is mijn dag OK.

Er zijn niet altijd antwoorden beschikbaar

Niet op alle vragen kunnen antwoorden gegeven worden… verzin dan geen antwoorden en wees eerlijk naar elkaar. Dat is niet altijd even gemakkelijk, want soms krijg jij daardoor het gevoel dat je de ander in de steek laat… maar dat is niet zo… je eerlijkheid en het er voor de ander zijn staat op een veel hoger plan dan het niet kunnen geven van een antwoord op een vraag.

Bij vraagstukken over leven en dood komt eigenbelang om de hoek kijken

Degene die gaat sterven heeft het er zelf al moeilijk genoeg mee. Zijn of haar mening of overtuiging dat er wel of geen leven na de dood is speelt daarbij een grote rol. Het geloof en culturele achtergronden spelen een grote rol. Wat jij daarvan vindt mag in mijn ogen geen rol spelen, alleen wat de stervende daarvan vindt is op dat moment belangrijk.

Net zoals de stervende hebben ook de dierbaren het moeilijk! Het is mijn mening dat deze dierbaren, als ze dat toch al niet doen, hun eigenbelang met betrekking tot de stervende opzij moeten zetten. Kom niet aan met opmerkingen dat de stervende alles in het werk moet stellen, moet proberen om weer beter… weer gezond te willen worden. Waarom zou je iets vragen? Omdat je die ander niet kan missen? Alle opties waren al onderzocht. De stervende wist zelf al veel eerder (onbewust) dat deze zou gaan sterven.

Geef (uiteindelijk) de stervende toestemming om naar Huis te mogen gaan. Persoonlijk heb ik mogen ervaren wat het voor de stervende betekent wanneer je toestemming geeft dat deze mag vertrekken… naar Huis mag. Ik zal het nooit het moment vergeten dat ik mijn zojuist overleden dochter met een stralende glimlach op haar gezicht zag.

Tot slot

Ik kan nog veel meer punten toevoegen aan deze lijst, maar naar mijn mening gaat het om de volgende punten:

Wanneer je er voor de ander wilt zijn zal je de empathie moet kunnen opbrengen en het begrip moeten kunnen opbrengen wat die ander allemaal meemaakt en allemaal voelt. Dat is verre van eenvoudig. Zeker wanneer je zelf nooit hebt meegemaakt wat de ander op dat moment doorloopt.

Dat geldt nog meer wanneer je elkaars partner bent. Zeker wanneer een van jullie beiden gaat overlijden en jij achterblijft. Jij hebt er niet om gevraagd, maar van jou als partner wordt zondermeer gevraagd je gelofte naar de ander te vervullen… “tot de dood erop volgt.” Dat moet je wel kunnen opbrengen… blijven opbrengen… hoe zwaar dat ook is. Je moet er wel met heel je hart voor de volle 100% voor blijven gaan. En als partner doe je dat toch… dat is toch heel gewoon.

Wat er ook gebeurd in jouw leven, er zijn altijd krachten die jou verder helpen. Het is misschien niet op de manier die jij wilt, maar die jou wel verder helpen met welke puzzels dan ook die je op je levenspad tegenkomt. Je moet er wel om durven vragen!

(100) Hoe eenvoudig het kan zijn

Met een paar woorden kan je wereld veranderen van in en in verdriet naar momenten waar je dat verdriet even kan vergeten.

De laatste tijd lijkt het of ik steeds meer Engelen op Aarde ontmoet. Engelen die je laten zien… hoe eenvoudig het allemaal kan zijn… mag zijn… is. Hoe prachtig de wereld is… hoe prachtig jezelf bent… en… de mensen om je heen. Hoe met een paar woorden… jouw wereld niet alleen kan veranderen… van regen naar zonneschijn… of van somberheid naar blijheid… maar juist van in en in verdriet naar momenten waar je dat verdriet even kan vergeten. Hoe met eenvoudige inzichten… sluiers een voor een worden verwijderd… waardoor alles glashelder… lichter… serener… blijer wordt… en je weer in en in kan genieten van het leven.

Dergelijke momenten vormen voor mij de diamanten in mijn leven. Zo eenvoudig kan het zijn.

Met dank aan alle Engelen om mij heen… ik hou van jullie!

(98) Een ontmoeting

Wanneer je goed oplet op de wereld om je heen… dan kom je geregeld bijzondere dingen tegen om van te genieten… dan ontmoet je mensen waarmee je bijzondere gesprekken hebt. Hoe meer je je hiervan bewust bent… hoe mooier het leven wordt… hoe gelukkiger je wordt… ondanks dat grote verlies of de dierbare(n) die je hebt verloren.

We ontmoetten elkaar ergens op een vliegveld, wachtend tot we zouden worden opgeroepen om aan boord van het vliegtuig te gaan dat ons naar onze bestemming zou brengen. Zij ging naar Italië… een week naar een schildercursus in Florence en aansluitend daarop een week naar Venetië en Rome. Ik was onderweg naar huis.

De ontmoeting had iets magisch. We hadden beiden het gevoel dat we elkaar al heel lang kenden. Maar, dat kon gewoon niet. We waren opgegroeid in totaal verschillende culturen en werelden. Zij was opgegroeid ergens in Midden-Amerika en ik ergens in Noordwest-Europa. Tijdens het gesprek kwamen we erachter dat zij haar man en haar zoon had verloren… en… ik had mijn dochter en mijn echtgenote verloren. Zij had nog een dochter en ik nog een zoon. Het leek wel of we de twee helften van een geheel waren. We herkenden van elkaar het verdriet waarmee we worstelden… we begrepen elkaar door en door. Misschien hadden we daarom wel het gevoel dat we elkaar al heel lang kenden.

Ons gesprek duurde nog geen uur, maar het voelde zoveel langer. Het leek wel of we elkaar wel moesten ontmoeten… we elkaar moesten ontmoeten om ons bewust te maken dat je weliswaar door je verlies heel veel verdriet hebt… maar dat je daarin niet de enige bent.

Toen ze naar het vliegtuig liep dat haar naar Italië zou brengen leek het… alsof ze huppelde… alsof ze opgelucht was… alsof ze zich bewust was geworden dat zij niet de enige was die dierbare maatjes had verloren. Bij mij leek het alsof een sluier werd weggetrokken… waardoor alles een beetje helderder… blijer… lichter werd.

Het was zomaar een toevallige, korte ontmoeting. Maar toch… door de rust en de blijheid die het gaf… achteraf… zowel bij haar als bij mij… zou je (bijna) denken dat die ontmoeting door hogerhand was opgezet. En juist die kleine momenten… die kleine momenten die in schril contrast kunnen staan met het leven van alle dag… die kleine momenten zijn voor mij de momenten die het waard maken om alles uit het leven te halen wat er voor mij maar in zit.

Wanneer je goed oplet op de wereld om je heen… dan kom je geregeld bijzondere dingen tegen om van te genieten… dan ontmoet je mensen waarmee je bijzondere gesprekken hebt. Hoe meer je je hiervan bewust bent… hoe mooier het leven wordt… hoe gelukkiger je wordt… ondanks dat grote verlies of de dierbare(n) die je hebt verloren.