(114) Laat me niet alleen

Twee mensen die elk een eigen standpunt, een eigen mening hebben en hoe je het ook bekijkt, beiden hebben gelijk. Dat mag en daar is niets mis mee. Maar wanneer bij een van de twee heftige emoties een grote rol spelen, zoals verdriet, angst of pijn, dan is het belangrijk dat ieder begrip voor het standpunt van de ander kan opbrengen. Begrip, opdat de band tussen beiden daardoor niet verzwakt maar juist wordt versterkt!

Introductie

De huidige blog “laat me niet alleen” gaat over twee mensen met de gefingeerde namen Kathy en Tanya. Beiden hebben een verschillende mening over dezelfde situatie. Dat kan en dat mag. Maar, wanneer heftige emoties bij Kathy een grote rol spelen … dan is het belangrijk dat beiden hierover met elkaar kunnen praten … en … voor elkaars mening begrip kunnen opbrengen. “En wat dan nog” denkt u misschien. “Je mag toch een verschil van mening hebben?” Ja, dat mag. Naar mijn mening wordt het echter een ander verhaal wanneer bij Kathy een intens verdriet, rouw of een ernstige ziekte een rol spelen. Relaties kunnen verwateren of zelfs beëindigen; zoals bij Kathy die zich in de steek voelt gelaten. Wat u er ook van vindt, het gebeurt in het dagelijks leven en het doet mensen “pijn.” Dat wil toch niemand?

Kathy

Aan vriendinnen heeft Kathy geen gebrek en zij is net als mijn dochter Anne Birgit een prachtige jonge vrouw. Maar aan de buitenkant is echter niet te zien dat zij ernstig ziek is. En ook Kathy heeft de nodige klappen in haar leven moeten opvangen met als resultaat dat het schitterende licht dat zij in werkelijk is, maar zelden naar buiten komt.

Kathy heeft een hele reeks aan chemobehandelingen en bestralingen ondergaan. Tijdens het laatste consult bij de specialist gaf deze aan dat de behandelingen nog maanden in haar lichaam zullen doorwerken voordat er concreet iets over het resultaat kan worden gezegd.

Het is al de tweede keer voor Kathy in haar leven dat zij een dergelijke reeks behandelingen heeft ondergaan. Zij kan zich nog zó helder die eerste reeks behandelingen voor de geest halen. Hoe opgelucht en blij ze toen was nadat haar werd verteld dat zij vrij was van tumoren … dat ze het leven weer mocht vieren.

De uitslag van de tweede reeks laat nog maanden op zich wachten. Tot die tijd is Kathy niet echt in een feeststemming, laat staan om een feestje te vieren omdat de behandelingen zijn afgerond. Zij kan zich nog de enorme teleurstelling en vooral ook haar woede herinneren toen de tumoren voor de tweede keer waren teruggekeerd. Tot die tijd is Kathy aan de ene kant vol hoop dat de behandelingen het beoogde effect hebben bereikt. Aan de andere kant is zij zó bang weer teleurgesteld te worden omdat zij beseft wat dat voor haar eerder vroeger dan later zal betekenen.

Tanya

Net als Kathy is Tanya een mooie jonge vrouw die bruist van energie en die altijd bereid is om een feestje op te tuigen zodra er ook maar iets valt te vieren.

Ook Tanya heeft in haar leven de nodige tegenslagen gehad … ja, wie niet. Maar wanneer je dat niet weet of niet diep in haar ogen kijkt, lijkt aan de buitenkant het leven voor Tanya één groot feest te zijn waar ze met volle teugen van geniet.

Tanya en Kathy zijn dikke vrienden. De behandelingen die Kathy bijna een jaar lang moest ondergaan eisten een grote tol. Vaak lag ze op bed en was ze te moe om ook maar iets te doen. Tanya zorgde ervoor dat Kathy tenminste at … als ze dat beetje wat ze at al binnen kon houden … en … zichzelf verzorgde. 

Toen Kathy na al die intense behandelingen van het laatste consult terugkwam, was het voor Tanya gewoon vanzelfsprekend dat dit diende te worden gevierd. Dat doe je toch … dat is toch logisch … je hebt toch een fase afgerond … je kan toch weer verder met je leven?

Laat me niet alleen

Maar Kathy dacht daar anders over. Zij herinnerde zich nog woord voor woord het gesprek met de oncoloog, de onzekerheden die daarin werden verwoord … en … vooral herinnerde Kathy nog het resultaat van die eerste reeks behandelingen. De enorme opluchting en blijdschap toen haar uiteindelijk werd gezegd dat ze vrij was van kanker, en een paar jaar later het intense verdriet, de woede en de angst dat de tumoren waren teruggekeerd. Nu is Kathy bang, zo bang om weer teleurgesteld te worden.

laat me niet alleen, verdrietig, bang, teleurgesteld
Laat me niet alleen!

“Hoezo een feestje? Er is toch niets te vieren?” zegt Kathy tegen Tanya. Daar is Tanya het niet met haar eens. Voor Tanya is er wel degelijk iets te vieren. De behandelingen zijn toch afgerond? En met dit verschil in denken … dit verschil in mening … een verschil in standpunt dat voor elk apart zo logisch, zo vanzelfsprekend is … dat zij daardoor niet in staat zijn elkaars standpunt te begrijpen.

En op dit punt aangekomen begint de relatie tussen Tanya en Kathy te verwateren en Kathy’s kreet om hulp “laat me niet alleen,” wordt uiteindelijk werkelijkheid. Maar aan de andere kant, misschien is Tanya door de reactie van Kathy net zo bang geworden als zij. Of … is er iets waar Tanya door is geraakt of bang voor is … waardoor de relatie verwatert. Of … misschien … ja, je kan van alles bedenken en aannemen, maar daar kom je niet verder mee.

Hoe verder

Voor mij is het glashelder dat Kathy en Tanya dit met elkaar moeten bespreken … en … vooral met elkaar blijven praten zodat Kathy zicht niet verlaten voelt. Ja, voor mij is het helder, maar vinden zij dat ook?

Naar mijn mening is het nodig dat Kathy en Tanya samen om de tafel gaan zitten en ieder zelf het verhaal doet over … wat wordt gevoeld … of gemist … of juist gevierd moet worden … of juist niet … of waar men misschien zelfs bang voor is.

Het zou ook goed zijn dit samen met een “begeleider “te doen zodat deze, naast het naar elkaar helpen verwoorden van ieders verhaal, tegelijkertijd ook begrip kan kweken dat beiden ieder op een geheel eigen manier naar dezelfde situatie kijken.

Beiden hebben namelijk een punt, maar daarbij is het in mijn ogen wel belangrijk dat zij begrip kunnen opbrengen voor elkaars standpunt … opdat de relatie tussen Kathy en Tanya daardoor niet verwatert … maar … juist sterker wordt.

Conclusie

Het is mijn ervaring dat mensen uitgaan van een eigen mening, of een eigen beeld met betrekking tot een ander. Logisch, zult u misschien denken, maar het wordt naar mijn mening toch een ander verhaal wanneer dat beeld is gebaseerd op een reeks van aannames. De werkelijkheid met betrekking tot anderen is meestal anders en veel complexer dan we in eerste instantie zelf dachten of aannamen. Daarom is het verstandig om met elkaar in gesprek te blijven om op deze wijze een beter begrip voor elkaar te krijgen. Datzelfde geldt ook naar mensen die we heel goed of lang denken te kennen.

Je zou ook van het standpunt kunnen uitgaan dat iedereen het bij het rechte eind heeft. Ter illustratie, stel je staat in een berglandschap. Het beeld dat jij van dat landschap hebt wordt bepaald door de plek waar jij in dat landschap bent. Wanneer je iedereen laat vertellen hoe dat landschap eruitziet dan hoor je verschillende verhalen afhankelijk van de plek waar deze mensen stonden … over datzelfde landschap.

In de communicatie met die ander is het daarbij dan wel belangrijk dat we bereid zijn om de eigen meningen met betrekking tot de ander bij te stellen wanneer dat tijdens het gesprek zo mocht blijken. En daar ligt dan vaak weer een knelpunt omdat niet iedereen dit zo maar kan … of … wil.

Nawoord

De kern van de gebruikte case in “laat me niet alleen” is niet uniek. Er zijn legio voorbeelden te bedenken waarin de communicatie tussen mensen de oorzaak is dat zij elkaar niet begrijpen … met alle mogelijke gevolgen van dien … zoals “Het afscheid.”

Net als in de gebruikte case van deze blog waarin twee mensen elk een eigen standpunt, een eigen mening hebben. Hoe je het ook bekijkt, beiden hebben gelijk. Dat mag en daar is niets mis mee. Maar wanneer bij een van de twee heftige emoties een grote rol spelen, zoals verdriet, angst of pijn, dan is het wel belangrijk dat ieder begrip voor het standpunt van de ander kan opbrengen. Begrip, opdat de band tussen beiden daardoor niet verzwakt maar juist wordt versterkt!

(107) Ze voelde zich steeds meer in de steek gelaten

Alsof het zo had moeten zijn. Ergens, onderweg raakte ik tijdens een koffiestop in gesprek met Kathy (een gefingeerde naam). De blog gaat over haar en haar partner John (ook een gefingeerde naam), die worstelen met de ziekte van Kathy.

Het verhaal van Kathy

Kathy heeft borstkanker en de behandeling daarvan is ingrijpend en hebben de nodige gevolgen op en in het lichaam en op het lichaamsbeeld. De gevolgen zijn niet alleen fysiek, maar ook emotioneel en dat wordt ook zo door haar ervaren.

Het veranderende lichaamsbeeld en de emotionele beleving kan worden gezien als een rouwreactie… op dat wat was… en nu is. En dat geldt niet alleen voor Kathy maar ook voor John.  Belangrijk is daarbij op te merken dat ieders rouwreactie en de manier waarop Kathy en John daarmee omgaan voor ieder verschillend is.

Nu Kathy weer langzaam opkrabbelt is John in zijn werk gevlucht. En tegelijkertijd begint Kathy nu pas te beseffen wat zij voelt… wat haar is overkomen… en… hoe moet ze nu verder. En juist op dit moment voelt Kathy zich daardoor door John steeds meer in de steek gelaten.

Zonder John te hebben gesproken

Ja, wat volgt zijn aannames, maar het zou zomaar kunnen zijn dat John diep van binnen van alles voelt… en dit niet weet te verwoorden… of het misschien zelfs… niet wil verwoorden.

Het zou ook zomaar kunnen zijn dat terwijl Kathy de behandelingen en ingrepen onderging, John er voor Kathy alleen maar kon zijn en ondersteuning kon geven. John begreep dat haar lichaam tijdens die periode aan “topsport” deed en nog doet, terwijl Kathy fysiek te moe was om veel, of om misschien zelfs ook maar iets te kunnen doen. In die periode was John voornamelijk de crisismanager in huis; maakte zich zorgen over hoe haar genezingsproces verliep… maakte zich zorgen hoe de kinderen en de familie met haar ziekte omgingen… regelde de huishouding… hoe ging zijn bedrijf of werkgever daarmee om. Heeft John wel tijd gehad of tijd kunnen nemen om voor zich zelf werkelijk te beseffen wat de gevolgen van Kathies ziekte (kunnen) zijn?

En misschien zou het kunnen zijn dat John bang is… bang omdat hij niet weet hoe hij met haar ziekte en de gevolgen daarvan moet omgaan… en hoe het verder moet met Kathy… samen… of…

Communicatie

John en Kathy moeten met elkaar praten en vooral blijven praten.  Ja, voor mij is het helder, maar dat hoeft nog niet zo te zijn dat het voor John en Kathy helder is.

Naar mijn mening is het nodig dat Kathy en John samen om de tafel te gaan zitten en ieder zelf het verhaal doet over… wat wordt gevoeld… of gemist… wat de zorgen zijn… misschien zelfs bang voor is.

Naar mijn mening zou het ook goed zijn dit samen met een begeleider doen, zodat deze naast het helpen verwoorden van ieders verhaal tegelijkertijd ook begrip kan kweken dat zowel Kathy als John op een eigen manier door een rouwproces gaat. Het maakt niet uit hoe je door dat rouwproces gaat en hoe lang het duurt… als dat rouwproces maar wordt doorlopen!

(77) Communicatie

Wanneer je met een rouwende wil communiceren zal je deze figuurlijk moeten omarmen, moet je goed naar de ander kunnen luisteren, moet je willen begrijpen wat wordt verteld en moet je interesse in de ander tonen. Daar komt nog bij dat er onderwerpen ter sprake kunnen komen waar jij persoonlijk ook best moeite mee kan hebben.


Ieder mens verwerkt rouw of verdriet op een voor ieder unieke wijze. Er zijn geen standaardoplossingen voor rouwenden of voor mensen die buiten hun wil in moeilijke situaties zijn terecht gekomen. Maar om toch een begin te maken, om deze mensen te bereiken of te helpen, zullen we met ze moeten kunnen communiceren.

Vooropgesteld dat iemand die rouwt of in een moeilijke situatie verkeert, instaat is met je te praten of misschien zelfs met je zou willen praten, kan je er vanuit gaan dat het geen alledaags gesprek is dat je met elkaar voert, maar dat het juist veelmeer gaat om de ander te laten praten over de onderwerpen die zij of hij op dat moment belangrijk vindt. Op die momenten zal je… veel begrip moeten kunnen tonen en… veel inzicht moeten hebben in de puzzels waar deze op dat moment mee zit en… je zal vooral veel, heel veel empathie moeten hebben en… misschien zelfs een flinke dosis geduld. Je zal ook goed moeten kunnen omgaan met de (lange) stiltes die vallen in het “gesprek.”

SJR (NL-077) en MGF (UK-074) shutterstock_163706276Daar komt nog bij dat tijdens gesprekken met een rouwende ook veelal beladen onderwerpen ter sprake kunnen komen die we in onze cultuur (liever) uit de weg gaan. Onderwerpen zoals de dood, een leven na de dood, het geloof, het gemis van de ander en alle emoties die daar mee gepaard gaan. Onderwerpen waar je zelf ook een mening over hebt. En jouw mening hoeft niet noodzakelijk te stroken met die van de ander!

Kortom, als je echt met een rouwende wil communiceren zal je deze figuurlijk moeten omarmen… moet je goed naar de ander luisteren… en moet je willen begrijpen wat wordt verteld… moet je interesse in de ander tonen. Daar komt nog bij dat er onderwerpen ter sprake kunnen komen waar jij persoonlijk ook best moeite mee kan hebben. En daar zit nu precies het probleem in de communicatie met de rouwende.

Het is te gek voor woorden dat vaak blijkt dat communicatie tussen mensen lastig of moeilijk is. Hoe vaak constateer je niet bij jezelf… dat de ander jouw boodschap toch anders heeft begrepen dan jij feitelijk bedoelde… dat jij de ander niet begreep… of dat jij zonder door te vragen aannam dat je de ander begreep. Ja… het is te gek voor woorden… praten en communiceren wordt ons immers al heel vroeg geleerd. We zouden allemaal expert moeten zijn op dit gebied, alleen… waarom zijn we dat dan niet?

Het zou al een hele stap zijn wanneer we leren beter met elkaar te communiceren. Het is iets dat wij bijna iedere dag en ieder moment kunnen gebruiken. Communicatie gaat niet alleen over de woorden die we naar elkaar zeggen, maar het zijn ook de soms lange stiltes of het… zwijgen en de houding van ons lichaam die de boodschap naar de ander onderstrepen of uitstralen. Communicatie gaat ook over het elkaar beter leren begrijpen, empathie hebben voor elkaar en… van elkaar accepteren wie we zijn! Communicatie betekent ook dat we moeilijke situaties niet (meer) uit de weg gaan maar juist open staan om met een ander die het moeilijk heeft een gesprek aan te gaan of een helpende hand te bieden.

Misschien is het in onze wereld in deze tijd te veel gevraagd… maar desondanks ben ik van mening dat we de uitdaging met elkaar moeten durven aangaan!

Persoonlijk ben ik deze uitdaging aangegaan. Hoe moeilijk ik een gesprek ook vind, ik probeer hiervan te leren om het de volgende keer beter te kunnen doen. Het gaat met veel vallen en… vooral iedere keer weer opstaan!