(116) Haar wereld staat stil

Hoe groot je verlies en je verdriet ook is, hoe je daarop ook reageert, hoe lang geleden het ook was, wat men daar ook van vindt, er is meestal wel een weg te vinden om uit dat diepe dal te komen van dat grote verlies en verdriet. Natuurlijk hoef je die weg niet alleen te vinden. Als jij dat toelaat kan je daarbij worden geholpen.

Haar wereld staat stil

Haar wereld staat al lange tijd stil. Bij Monica, een gefingeerde naam, is een borst verwijderd vanwege borstkanker en een jaar later verloor ze ook haar zoontje aan kanker, vlak voor zijn 8e verjaardag. Hoe heftig kan het leven zijn. Het is gewoon niet eerlijk.

Hoe heftig kan het leven zijn!

Inmiddels zijn we alweer een jaar verder in het leven van Monica. Ze heeft het nog steeds moeilijk om met dat grote verlies en verdriet om te gaan. Ja, wie niet? Ze is nog steeds snel moe en nog steeds kan ze zich onmogelijk concentreren. Alles in het leven om haar heen lijkt volslagen onbelangrijk … zeker wanneer je dat vergelijkt met dat enorme verlies.

“Ja,” zegt ze, “ik krijg niets uit mijn handen. Hou mij te goede, ik zou wel heel graag verder willen met mijn leven … maar … ik krijg het gewoon niet voor elkaar.”

Paniek

Paniek slaat toe wanneer de bedrijfsarts vindt dat Monica weer zou moeten kunnen werken. Snapt deze dan niet dat ik snel moe ben, dat ik mij niet kan concentreren.

Paniek slaat toe wanneer haar omgeving over van alles een mening heeft. Het overlijden van haar zoontje is toch alweer bijna een jaar geleden … de verwijdering van haar borst zelfs nog langer. Waarom zou je dan nog zo’n enorm verdriet hebben? Dan heb je je rouw toch verwerkt?

Paniek slaat toe wanneer Monica zich afvraagt hoe zij met al die reacties moet omgaan. Voor haar lijkt het wel alsof er twee werelden zijn … de wereld waarin zij leeft … en … de wereld waarin de mensen om haar heen leven. Ze kan zich soms zo eenzaam voelen.

Eenzaamheid

Het is alweer “even” geleden dat managers en collega’s van het bedrijf waarvoor ze werkt, geregeld met haar contact opnamen of langskwamen. Het lijkt wel alsof Monica voor hen niet meer bestaat. Behalve zo af en toe de bedrijfsarts en personeelszaken laat niemand meer iets van zich horen. Ze moet alles zelf uitzoeken en er alleen achteraangaan.

Waarom zien ze me niet?

“Snappen ze dan niet wat er bij mij en met mij aan de hand is?” zegt Monica. “Kan niemand mij een helpende hand bieden? Is dat zoveel gevraagd? Is er dan niemand die ook maar enigszins begrijpt hoe moeilijk ik het nu heb? De vraag ‘hoe het met mij gaat’ stellen ze eerder uit (sociale) beleefdheid dan dat ze het echt willen weten. Kan niemand ook dan maar enige empathie opbrengen?”

“Ik heb het al moeilijk genoeg om te dealen met mijn verlies en verdriet. Waarom moet ik rekening houden met een ander? Waarom houdt niemand rekening met mij? Is dat te veel gevraagd?” vraagt Monica zich af. “Niemand die mij ‘hoort.’ Niemand die echt naar mij luistert. Help!”

Kreet om hulp

Aan de ene kant lijkt voor Monica alles in het leven om haar heen volslagen onbelangrijk … zeker wanneer je dat vergelijkt met dat enorme verlies van haar. Niet alleen dat, maar aan de andere kant is Monica ook wel weer te trots om hulp te vragen.

En toch … wil Monica, zoals ze al eerder aangaf, graag verder met haar leven … maar … ze krijgt het alleen niet voor elkaar. Haar kreet om hulp is luid en duidelijk! Een kreet die nooit mag worden genegeerd! Door niemand!

Monica is uiteindelijk gehoord en mensen zijn stapje voor stapje samen met haar op pad gegaan. Haar wereld staat inmiddels niet meer stil maar is weer langzaam in beweging gekomen. Zoals het er nu naar uitziet gaat het met Monica wel weer goedkomen. De “littekens” van haar verlies en verdriet gaan echter nooit meer weg met als gevolg dat Monica op een andere manier in het leven komt te staan dan vroeger. Het is niet anders.

Conclusie
Er gloort hoop aan de horizon!

Hoe groot je verlies en je verdriet ook is … hoe heftig en emotioneel je daarop ook reageert … hoe lang geleden het ook was gebeurd … wat mensen in je omgeving daar ook van vinden of hoe zij daarop reageren … en hoe jij op dit (complexe) geheel ook reageert … er is meestal wel een weg te vinden om uit dat diepe dal te komen van dat grote verlies en verdriet.

Natuurlijk hoef je die weg niet alleen te vinden. Er zijn legio mensen die je daarbij kunnen helpen. Mensen als familieleden, dierbare vrienden, ervaringsdeskundigen, professionele hulpverleners of mensen uit je directe omgeving. Centraal staat daarbij dat jij bereid bent om hun hulp te vragen en te accepteren. Centraal staat ook dat zij jou die hulp kunnen en willen geven … en blijven geven zolang jij aangeeft dat nodig te hebben.

Voor het echter zover is moet wel duidelijk zijn dat hulp nodig is. Dat kan doordat jouw wereld in plaats van stil te staan weer in beweging begint te komen en jij, de rouwende, uiteindelijk begint te beseffen dat jij niet op eigen kracht je verlies of rouw kan verwerken. Dat kan ook door ons allen om ervoor te zorgen dat wij de rouwende, jij dus, niet alleen laten in het verwerken van het verlies of rouw.

In een notendop, wat er ook gebeurt, wij allen zouden zonder uitzondering met elkaar in contact moeten blijven … al was het alleen maar om elkaar te helpen wanneer een van ons hulp nodig heeft.

(114) Laat me niet alleen

Twee mensen die elk een eigen standpunt, een eigen mening hebben en hoe je het ook bekijkt, beiden hebben gelijk. Dat mag en daar is niets mis mee. Maar wanneer bij een van de twee heftige emoties een grote rol spelen, zoals verdriet, angst of pijn, dan is het belangrijk dat ieder begrip voor het standpunt van de ander kan opbrengen. Begrip, opdat de band tussen beiden daardoor niet verzwakt maar juist wordt versterkt!

Introductie

De huidige blog “laat me niet alleen” gaat over twee mensen met de gefingeerde namen Kathy en Tanya. Beiden hebben een verschillende mening over dezelfde situatie. Dat kan en dat mag. Maar, wanneer heftige emoties bij Kathy een grote rol spelen … dan is het belangrijk dat beiden hierover met elkaar kunnen praten … en … voor elkaars mening begrip kunnen opbrengen. “En wat dan nog” denkt u misschien. “Je mag toch een verschil van mening hebben?” Ja, dat mag. Naar mijn mening wordt het echter een ander verhaal wanneer bij Kathy een intens verdriet, rouw of een ernstige ziekte een rol spelen. Relaties kunnen verwateren of zelfs beëindigen; zoals bij Kathy die zich in de steek voelt gelaten. Wat u er ook van vindt, het gebeurt in het dagelijks leven en het doet mensen “pijn.” Dat wil toch niemand?

Kathy

Aan vriendinnen heeft Kathy geen gebrek en zij is net als mijn dochter Anne Birgit een prachtige jonge vrouw. Maar aan de buitenkant is echter niet te zien dat zij ernstig ziek is. En ook Kathy heeft de nodige klappen in haar leven moeten opvangen met als resultaat dat het schitterende licht dat zij in werkelijk is, maar zelden naar buiten komt.

Kathy heeft een hele reeks aan chemobehandelingen en bestralingen ondergaan. Tijdens het laatste consult bij de specialist gaf deze aan dat de behandelingen nog maanden in haar lichaam zullen doorwerken voordat er concreet iets over het resultaat kan worden gezegd.

Het is al de tweede keer voor Kathy in haar leven dat zij een dergelijke reeks behandelingen heeft ondergaan. Zij kan zich nog zó helder die eerste reeks behandelingen voor de geest halen. Hoe opgelucht en blij ze toen was nadat haar werd verteld dat zij vrij was van tumoren … dat ze het leven weer mocht vieren.

De uitslag van de tweede reeks laat nog maanden op zich wachten. Tot die tijd is Kathy niet echt in een feeststemming, laat staan om een feestje te vieren omdat de behandelingen zijn afgerond. Zij kan zich nog de enorme teleurstelling en vooral ook haar woede herinneren toen de tumoren voor de tweede keer waren teruggekeerd. Tot die tijd is Kathy aan de ene kant vol hoop dat de behandelingen het beoogde effect hebben bereikt. Aan de andere kant is zij zó bang weer teleurgesteld te worden omdat zij beseft wat dat voor haar eerder vroeger dan later zal betekenen.

Tanya

Net als Kathy is Tanya een mooie jonge vrouw die bruist van energie en die altijd bereid is om een feestje op te tuigen zodra er ook maar iets valt te vieren.

Ook Tanya heeft in haar leven de nodige tegenslagen gehad … ja, wie niet. Maar wanneer je dat niet weet of niet diep in haar ogen kijkt, lijkt aan de buitenkant het leven voor Tanya één groot feest te zijn waar ze met volle teugen van geniet.

Tanya en Kathy zijn dikke vrienden. De behandelingen die Kathy bijna een jaar lang moest ondergaan eisten een grote tol. Vaak lag ze op bed en was ze te moe om ook maar iets te doen. Tanya zorgde ervoor dat Kathy tenminste at … als ze dat beetje wat ze at al binnen kon houden … en … zichzelf verzorgde. 

Toen Kathy na al die intense behandelingen van het laatste consult terugkwam, was het voor Tanya gewoon vanzelfsprekend dat dit diende te worden gevierd. Dat doe je toch … dat is toch logisch … je hebt toch een fase afgerond … je kan toch weer verder met je leven?

Laat me niet alleen

Maar Kathy dacht daar anders over. Zij herinnerde zich nog woord voor woord het gesprek met de oncoloog, de onzekerheden die daarin werden verwoord … en … vooral herinnerde Kathy nog het resultaat van die eerste reeks behandelingen. De enorme opluchting en blijdschap toen haar uiteindelijk werd gezegd dat ze vrij was van kanker, en een paar jaar later het intense verdriet, de woede en de angst dat de tumoren waren teruggekeerd. Nu is Kathy bang, zo bang om weer teleurgesteld te worden.

laat me niet alleen, verdrietig, bang, teleurgesteld
Laat me niet alleen!

“Hoezo een feestje? Er is toch niets te vieren?” zegt Kathy tegen Tanya. Daar is Tanya het niet met haar eens. Voor Tanya is er wel degelijk iets te vieren. De behandelingen zijn toch afgerond? En met dit verschil in denken … dit verschil in mening … een verschil in standpunt dat voor elk apart zo logisch, zo vanzelfsprekend is … dat zij daardoor niet in staat zijn elkaars standpunt te begrijpen.

En op dit punt aangekomen begint de relatie tussen Tanya en Kathy te verwateren en Kathy’s kreet om hulp “laat me niet alleen,” wordt uiteindelijk werkelijkheid. Maar aan de andere kant, misschien is Tanya door de reactie van Kathy net zo bang geworden als zij. Of … is er iets waar Tanya door is geraakt of bang voor is … waardoor de relatie verwatert. Of … misschien … ja, je kan van alles bedenken en aannemen, maar daar kom je niet verder mee.

Hoe verder

Voor mij is het glashelder dat Kathy en Tanya dit met elkaar moeten bespreken … en … vooral met elkaar blijven praten zodat Kathy zicht niet verlaten voelt. Ja, voor mij is het helder, maar vinden zij dat ook?

Naar mijn mening is het nodig dat Kathy en Tanya samen om de tafel gaan zitten en ieder zelf het verhaal doet over … wat wordt gevoeld … of gemist … of juist gevierd moet worden … of juist niet … of waar men misschien zelfs bang voor is.

Het zou ook goed zijn dit samen met een “begeleider “te doen zodat deze, naast het naar elkaar helpen verwoorden van ieders verhaal, tegelijkertijd ook begrip kan kweken dat beiden ieder op een geheel eigen manier naar dezelfde situatie kijken.

Beiden hebben namelijk een punt, maar daarbij is het in mijn ogen wel belangrijk dat zij begrip kunnen opbrengen voor elkaars standpunt … opdat de relatie tussen Kathy en Tanya daardoor niet verwatert … maar … juist sterker wordt.

Conclusie

Het is mijn ervaring dat mensen uitgaan van een eigen mening, of een eigen beeld met betrekking tot een ander. Logisch, zult u misschien denken, maar het wordt naar mijn mening toch een ander verhaal wanneer dat beeld is gebaseerd op een reeks van aannames. De werkelijkheid met betrekking tot anderen is meestal anders en veel complexer dan we in eerste instantie zelf dachten of aannamen. Daarom is het verstandig om met elkaar in gesprek te blijven om op deze wijze een beter begrip voor elkaar te krijgen. Datzelfde geldt ook naar mensen die we heel goed of lang denken te kennen.

Je zou ook van het standpunt kunnen uitgaan dat iedereen het bij het rechte eind heeft. Ter illustratie, stel je staat in een berglandschap. Het beeld dat jij van dat landschap hebt wordt bepaald door de plek waar jij in dat landschap bent. Wanneer je iedereen laat vertellen hoe dat landschap eruitziet dan hoor je verschillende verhalen afhankelijk van de plek waar deze mensen stonden … over datzelfde landschap.

In de communicatie met die ander is het daarbij dan wel belangrijk dat we bereid zijn om de eigen meningen met betrekking tot de ander bij te stellen wanneer dat tijdens het gesprek zo mocht blijken. En daar ligt dan vaak weer een knelpunt omdat niet iedereen dit zo maar kan … of … wil.

Nawoord

De kern van de gebruikte case in “laat me niet alleen” is niet uniek. Er zijn legio voorbeelden te bedenken waarin de communicatie tussen mensen de oorzaak is dat zij elkaar niet begrijpen … met alle mogelijke gevolgen van dien … zoals “Het afscheid.”

Net als in de gebruikte case van deze blog waarin twee mensen elk een eigen standpunt, een eigen mening hebben. Hoe je het ook bekijkt, beiden hebben gelijk. Dat mag en daar is niets mis mee. Maar wanneer bij een van de twee heftige emoties een grote rol spelen, zoals verdriet, angst of pijn, dan is het wel belangrijk dat ieder begrip voor het standpunt van de ander kan opbrengen. Begrip, opdat de band tussen beiden daardoor niet verzwakt maar juist wordt versterkt!

(109) Moderne helden

Allen die moeilijke situaties aanpakken, of een levensbedreigende ziekte. Soms lukt het, soms niet… maar ze blijven doorgaan!

Je komt moderne helden elke dag tegen … je merkt ze niet op! Je hoort ze niet! En toch kom je ze elke dag tegen.

De blog is dit keer geweid aan moderne helden. Het zijn allen die het gevecht aangaan om het tij te keren van de situaties waarin zij verkeren … of het gevecht aangaan tegen een ernstige of levensbedreigende ziekte die zij hebben. Het is een gevecht van lange adem. Soms lukt het … soms niet … maar ondanks alle tegenslagen blijven ze doorgaan. Het zijn ongelooflijk mooie en vooral krachtige mensen die een lichtend voorbeeld zijn voor ons allen! Ja, helden zijn het zeker!

Wat volgt is geen sprookje, het is een harde werkelijkheid

Zo was er de dochter die aan haar moeder vroeg of zij voor haar schoolproject de naam van een moderne held kon geven en ook kon vertellen waarom deze een held is. Het was geen vraag waarop de moeder direct een antwoord kon geven. De moeder vroeg aan mij of ik haar kon helpen en in een ingeving had ik voor haar een antwoord.

De moeder was gescheiden en zorgde alleen voor haar kinderen. De alimentatie werd ook niet echt geregeld door de vader aan haar afgedragen. Daar sta je dan. Hoe nu verder?

Om te kunnen overleven besloot de moeder om een eigen bedrijfje te starten met een dienstverlening dat haar lag. Het was nodig dat zij een paar cursussen volgde. Ze moest wel … in haar ogen … en ze kreeg het met veel doorzettingsvermogen voor elkaar.

Net toen het bedrijfje begon te lopen, werd de moeder ziek. De diagnose die zij uiteindelijk kreeg, was dat ze kanker had. Het was weliswaar een vorm die behandelbaar was en mee te leven was … maar toch … de angst zat erin.

Mijn antwoord op haar vraag was dat iedere keer de moeder in de spiegel keek … ze naar mijn mening naar een held keek. Ondanks alle moeilijkheden, al het verdriet en de angst of het wel zou goedkomen … had ze het toch maar voor elkaar gekregen om een bedrijfje te starten zodat zij voor zichzelf en haar kinderen kon zorgen … en dat ze haar ziekte, weliswaar op de achtergrond nog vaag aanwezig, te boven was gekomen. Het maakt haar in mijn ogen … een held! Achteraf makkelijk gezegd … maar realiseer je wel dat de moeder die lange weg toch maar helemaal alleen heeft moeten afleggen.

Zo zijn er veel meer helden om ons heen

Je komt moderne helden elke dag tegen

Je komt moderne helden elke dag tegen. Het zijn mensen die ernstig ziek zijn en dat vooral niet aan anderen willen laten blijken … er met anderen niet over willen praten … om anderen niet te belasten met hun verdriet. Al was het maar om het stempel medelijden te vermijden, of om te voorkomen dat anderen hen bewust of onbewust uit de weg gaan … omdat die anderen zelf bang zijn of niet weten hoe zijzelf daarmee kunnen omgaan.

Al deze helden hebben ook … zeg maar zoiets als een kort lontje … ze hebben snel in de gaten of de interesse die van de ander uitgaat wel is gemeend … wel echt is! Ze doorgronden heel snel allerlei onzin verhalen die nergens op slaan.

Deze helden gaan ook gesprekken uit de weg waar anderen zeggen dat zij dat ook hebben meegemaakt, is het niet bij henzelf dan wel bij een ander, maar dan erger … vele malen erger. Soms gaat het zelfs zo ver dat onze held in hun ogen overdrijft. Wat je er ook van vindt … het is geen wedstrijd!

Daar komt nog bij dat de puzzels die onze helden moeten zien op te lossen … of voor de rest van hun leven mee moeten (leren) omgaan … vaak een proces van lange adem is. En omdat vaak aan de buitenkant het verdriet of de ziekte niet goed is te zien, zijn anderen na wat langere tijd verbaasd dat onze helden nog niet zijn genezen. Hoe empathisch ben je dan?

Veel mensen gaan bewust of onbewust onze helden uit de weg. Misschien is het omdat men de ziekte van de ander eng vindt … men er niets mee te maken wil hebben … men met een kant van het leven in aanraking komt waarvoor men bang is … een kant van het leven waar misschien de dood een rol speelt … een kant waar heel andere normen en waarden belangrijk zijn dan succes, schoonheid en status.

Een persoonlijke mening … of toch niet

Persoonlijk vind ik verdrietig dat men deze helden uit de weg gaat. Je loopt daardoor de kans mis om … ongelooflijk mooie en vooral krachtige mensen te ontmoeten … mensen die een lichtend voorbeeld zijn voor ons allen!

Alleen al daarom ben ik mijn dochter Anne Birgit voor eeuwig dankbaar dat zij mij op het pad van de Stichting Jouw Rouwverwerking heeft gezet. Ja, eeuwig … want hoeveel energie, plezier en dankbaarheid ik van mijn klanten en teams in mijn vroegere professionele leven ook heb mogen ontvangen, dat wordt bijna teniet gedaan door de aandacht en dankbaarheid die ik ontvang van onze moderne helden.

Ja, elke dag kom je deze moderne helden tegen. Ga ze niet uit de weg, luister naar ze, wees er voor ze! Aan alle helden … Chapeau!

(107) Ze voelde zich steeds meer in de steek gelaten

Alsof het zo had moeten zijn. Ergens, onderweg raakte ik tijdens een koffiestop in gesprek met Kathy (een gefingeerde naam). De blog gaat over haar en haar partner John (ook een gefingeerde naam), die worstelen met de ziekte van Kathy.

Het verhaal van Kathy

Kathy heeft borstkanker en de behandeling daarvan is ingrijpend en hebben de nodige gevolgen op en in het lichaam en op het lichaamsbeeld. De gevolgen zijn niet alleen fysiek, maar ook emotioneel en dat wordt ook zo door haar ervaren.

Het veranderende lichaamsbeeld en de emotionele beleving kan worden gezien als een rouwreactie… op dat wat was… en nu is. En dat geldt niet alleen voor Kathy maar ook voor John.  Belangrijk is daarbij op te merken dat ieders rouwreactie en de manier waarop Kathy en John daarmee omgaan voor ieder verschillend is.

Nu Kathy weer langzaam opkrabbelt is John in zijn werk gevlucht. En tegelijkertijd begint Kathy nu pas te beseffen wat zij voelt… wat haar is overkomen… en… hoe moet ze nu verder. En juist op dit moment voelt Kathy zich daardoor door John steeds meer in de steek gelaten.

Zonder John te hebben gesproken

Ja, wat volgt zijn aannames, maar het zou zomaar kunnen zijn dat John diep van binnen van alles voelt… en dit niet weet te verwoorden… of het misschien zelfs… niet wil verwoorden.

Het zou ook zomaar kunnen zijn dat terwijl Kathy de behandelingen en ingrepen onderging, John er voor Kathy alleen maar kon zijn en ondersteuning kon geven. John begreep dat haar lichaam tijdens die periode aan “topsport” deed en nog doet, terwijl Kathy fysiek te moe was om veel, of om misschien zelfs ook maar iets te kunnen doen. In die periode was John voornamelijk de crisismanager in huis; maakte zich zorgen over hoe haar genezingsproces verliep… maakte zich zorgen hoe de kinderen en de familie met haar ziekte omgingen… regelde de huishouding… hoe ging zijn bedrijf of werkgever daarmee om. Heeft John wel tijd gehad of tijd kunnen nemen om voor zich zelf werkelijk te beseffen wat de gevolgen van Kathies ziekte (kunnen) zijn?

En misschien zou het kunnen zijn dat John bang is… bang omdat hij niet weet hoe hij met haar ziekte en de gevolgen daarvan moet omgaan… en hoe het verder moet met Kathy… samen… of…

Communicatie

John en Kathy moeten met elkaar praten en vooral blijven praten.  Ja, voor mij is het helder, maar dat hoeft nog niet zo te zijn dat het voor John en Kathy helder is.

Naar mijn mening is het nodig dat Kathy en John samen om de tafel te gaan zitten en ieder zelf het verhaal doet over… wat wordt gevoeld… of gemist… wat de zorgen zijn… misschien zelfs bang voor is.

Naar mijn mening zou het ook goed zijn dit samen met een begeleider doen, zodat deze naast het helpen verwoorden van ieders verhaal tegelijkertijd ook begrip kan kweken dat zowel Kathy als John op een eigen manier door een rouwproces gaat. Het maakt niet uit hoe je door dat rouwproces gaat en hoe lang het duurt… als dat rouwproces maar wordt doorlopen!