Tag: Begrip

(129) Vlak na de geboorte van je kind word je verteld dat het geen lang leven is gegund

De rauwe rouw door het verlies van je kind verandert uiteindelijk in de zachte pijn van het verdriet. De scherpe kantjes gaan ervan af, maar de pijn van het verlies van je kind gaat nooit over!

Geschatte leestijd: 8 minuten

Na de geboorte van je kind hoor je dat het geen lang leven is gegund

Wanneer je als ouder bij de geboorte van je kind krijgt te horen dat het ernstig ziek is en geen lang leven is gegund dan stap je in de hefstigste rollercoasterrit van je leven die je je maar kunt voostellen. Hoe leg je aan familie, vrienden en kennissen uit wat er met je pasgeboren kind aan de hand is? Hoe leg je uit wat de toekomstverwachting is voor je pasgeboren kind?

En zo begint het

Het zijn geen makkelijke gesprekken met de familie! Zeker niet wanneer je pasgeboren kind er ondanks alles fantastisch uitziet en sommige familieleden daardoor gewoon niet kunnen aanvaarden dat je kind ernstig ziek is. Of omdat je kind een ziekte heeft dat genetisch met een van de familiesystemen … of misschien zelfs beide familiesystemen is verbonden. Hoe ga je binnen je gezin daarmee met elkaar om? Om dan maar even te zwijgen over de wereld buiten je gezin. En vooral niet te vergeten … hoe ga jij daarmee om?

Hoe gaan jullie samen verder wanneer je later ontdekt dat het aantal vrienden om jullie heen minder en minder wordt. Alsof zij het moeilijk vinden of liever niet meer in jullie nabijheid willen zijn. Alsof jullie zelf … jij, je partner en jullie andere kinderen … het al niet moeilijk genoeg hebben. Zij hebben immers ook alle aandacht en liefde nodig … net als jijzelf. Uiteindelijk probeer je alles wat buiten je gezin gebeurt van je af te laten glijden omdat je kind en gezin oneindig veel belangrijker zijn. Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Het voegt een extra dimensie toe aan alle problemen die jullie al hebben.

Onbewust kom je in een overlevingsstand

Onbewust kom je in een overlevingsstand terecht waarin je altijd maar weer voor je kind vecht om het zo lang mogelijk te kunnen laten leven.

Er zijn momenten dat het fantastisch gaat, alsof er niets aan de hand is en het kind kern gezond lijkt. Er zijn ook van die momenten die zo verdrietig zijn en je kind zo ziek is dat het met spoed naar het ziekenhuis moet … je op dat moment bang bent dat het niet meer thuis zal komen.

Soms komen die sterke emotionele momenten vlak na elkaar en schiet je in korte tijd van blijdschap naar angst. Uiteindelijk betrap je je erop dat je geregeld met de gedachte leeft dat dit het laatste jaar voor je kind zou kunnen zijn.

Misschien heb je inmiddels naar buiten toe geleerd om je emoties en de pijn bij jou en je gezin niet meer te laten zien. Omdat mensen het niet begrijpen. Of omdat zij van mening zijn dat de pijn bij deze mensen of bij anderen juist heel veel zwaarder dan bij jullie. Of omdat zij aan jou de sociale vraag stellen hoe het met je gaat … maar niet in je antwoord zijn geïnteresseerd.

Je kind kan niet meer
En dan komt er, altijd weer onverwacht, dat onvermijdelijke moment dat je kind aangeeft dat hoe graag het ook wil … hoeveel het ook van jullie houdt … het de kracht niet meer kan opbrengen om verder te kunnen met het leven … niet meer verder wil leven … en besluit dat het zo genoeg is … naar Huis wil. Hoe kan jij als ouder dan uiteindelijk de moed opbrengen om je kind toestemming te geven dat het ook van jou naar Huis mag … ongeacht hoe zwaar dat voor jou ook is?
Eindelijk naar Huis

En dan komt er, altijd weer onverwacht, dat onvermijdelijke moment dat je kind aangeeft dat hoe graag het ook wil … hoeveel het ook van jullie houdt … het de kracht niet meer kan opbrengen om verder te kunnen met het leven … niet meer verder wil leven … en besluit dat het zo genoeg is … naar Huis wil. Hoe kan jij als ouder dan uiteindelijk de moed opbrengen om je kind toestemming te geven dat het ook van jou naar Huis mag … ongeacht hoe zwaar dat voor jou ook is? Het worden voor jou op dat moment lange en slapeloze nachten … als je die eerder al niet had.

De aanloop naar het overlijden

Uiteindelijk komt dan het in en in verdrietige moment dat je de aanloop naar het overlijden van je kind bewust mag meemaken. Tijdens die aanloop kan je er alleen maar voor je kind Zijn, terwijl jij je kind nog zo heel veel zou willen geven. Je zo voor je kind zou willen blijven vechten. Zo graag zou willen ruilen met jouw kind.

Op een gegeven moment echter, meestal onverwacht, wordt het heel stil om je heen. Je wereld lijkt te kantelen en langzaam tot stilstand te komen. Het voelt als een in en in vredig moment. Het is het moment dat jij je kind met Liefde toestemming geeft om naar Huis te gaan. En, je beseft dat alles volop in Liefde en Licht tussen jullie is gezegd.

Zodra jij je toestemming hebt gegeven komt langzaam, heel langzaam, jouw wereld weer in beweging. Begin je alle geluiden weer om je heen te horen. Het is ook een moment waarin je diep van binnen een diepe rust voelt en je beseft dat het goed is … dat het zo had moeten zijn!

En dan

Vanaf de geboorte van je kind tot de dag dat je kind van jou naar Huis mocht heb je in de overlevingsstand gestaan, misschien wel jaren. Hoe liefdevol je je kind ook die jaren hebt mogen en kunnen begeleiden, toch was je al die tijd alert of het wel goed ging met je kind. Zelf zal je je vermoedelijk vaak hebben weggecijferd, de gezondheid van je kind was immers belangrijk. De consequentie hiervan kan zomaar zijn dat je al die jaren je gevoel hebt weggedrukt … dat kan je inmiddels heel goed.

Het is stil geworden in huis nu je kind niet meer bij jou is … maar Thuis. Ja, je partner en je andere kinderen zijn er (misschien) nog wel, maar het kind dat je al je aandacht gaf is er niet meer. De afwezigheid wordt door allen gemist en bij jou nog het meest.

Daar staat tegenover dan misschien wel het gevoel dat jij of jullie blij zijn dat je kind Thuis is; gewoon omdat je kind een zwaar leven heeft gehad en eindelijk dat zieke lichaam kwijt is. Het is een begin van een periode waarin langzaam maar zeker de “natuurlijke orde” in en om het gezin weer wordt of kan worden hersteld. Dat proces duurt naar mijn ervaring bijna net zo lang als je kind heeft geleefd. Je emoties verlopen na het overlijden van je kind naar mijn mening ook veel vlakker dan wanneer je kind plotseling is overleden door een tragisch ongeval.

Ineens loop je weer tegen grenzen aan
Dan krijg je op een gegeven moment reacties als: “Jeetje, jouw kind is alweer jaren geleden overleden. Ben je daar nu nog niet overheen?” Reacties die op zo’n moment door je ziel snijden, zo pijn doet dat nog steeds voor je.
Het blijft pijn doen

En ineens loop je daardoor weer tegen grenzen aan. De meeste mensen in je leven zijn niet gewend dat het proces na het overlijden van iemand langdurig kan zijn. Zeker niet in deze tijd waar alles snel, sneller, snelst moet gebeuren. Evenzo zijn deze mensen niet gewend dat het leren omgaan met je verlies en verdriet in jouw situatie best wel lang kan duren. Dan krijg je op een gegeven moment reacties als: “Jeetje, jouw kind is alweer jaren geleden overleden. Ben je daar nu nog niet overheen?” Reacties die op zo’n moment door je ziel snijden, zo pijn doet dat nog steeds voor je. Uitleggen aan die ander heeft geen zin want deze begrijpt het toch niet; die ervaring had je al eerder opgedaan. Het gevolg is dat je bijna onmiddellijk … weer in jouw overlevingsstand schiet … daar ben je inmiddels heel goed in geworden.

Maar besef wel

Maar besef wel dat het goed is voor jou om te leren omgaan met je verdriet en verlies. Besef dat je het niet altijd alleen kan. Besef ook dat je hiervoor niet altijd steun kan zoeken bij je partner. Deze moet immers met datzelfde verlies leren omgaan. Hoe langer het duurt hoe beter het is voor jou om hulp te zoeken bij een professionele ervaringsdeskundige met veel empathie en ervaring voor jou situatie.

Bij een goede professionele opleiding op gebied van rouwbegeleiding is het uitgangspunt dat de begeleider een cliënt tot zover kan begeleiden als deze zelf instaat is om met het eigen verlies om te gaan. In een dergelijke opleiding wordt daar dan ook veel tijd aan besteed. Kortom, je zou ook voor een opleiding kunnen kiezen waarbij je als bonus wordt gecertificeerd als rouwbegeleider. Het certificaat van zo’n opleiding krijg je niet cadeau. Je moet er heel hard voor werken. Trouwens, dat moet je toch al, want het leren omgaan met verlies is heel hard werken. Misschien een schitterende nieuwe uitdaging voor jou omdat je door het verlies van je kind een nieuwe bestemming in je leven mag vinden.

Aan de andere kant, mocht je een rouwbegeleider zoeken om jou te leren omgaan met je verlies en verdriet, zorg er dan wel voor dat deze ervaring heeft en heel goed de grenzen van het eigen verlies kent.

En dan nog een paar laatste opmerkingen

In deze bijdrage gebruik ik nadrukkelijk de woorden leren omgaan met je verlies en je rouw. Het is mijn ervaring dat de rauwe rouw door het verlies van je kind uiteindelijk verandert in de zachte pijn van het verdriet. De scherpe kantjes gaan er af. Maar de pijn van het verlies van je kind gaat nooit over!

In deze bijdrage is er niet alleen de rauwe rouw door het verlies van je kind … aan het einde van de reis … maar juist ook aan het begin van de reis … wanneer je als ouder bij de geboorte van je kind krijgt te horen dat het ernstig ziek is en geen lang leven is gegund. Dat maakt het uiteindelijk juist zo zwaar voor de ouder.

Paradoxaal als het is … ondanks al dat verdriet … al die pijn … en al dat verlies … achteraf gezien had ik er geen dag van willen missen. Het is wat het is … en dat valt niet altijd mee.

(118) Ik wil weer zijn zoals ik vroeger was

Voor het leren omgaan met haar verdriet had Mila in feite een doel gesteld, ze wilde weer zo graag die vrouw van vroeger zijn. In mijn beleving is dat doel subjectief. Hoe zou je dat kunnen meten? Hoe kan dan aan dat doel worden voldaan wil het voor haar acceptabel zijn?

Ik wil weer zijn zoals ik vroeger was …

Ik kwam beiden tegen, druk pratend met elkaar, in een cafétje ergens in een dorp langs de Belgische kust. Mila, een gefingeerde naam, stond op het punt in tranen uit te barsten, haar vriendin had troostend een arm om haar heen geslagen. Mila’s vriend bleek haar, na voor haar gelukkige jaren, te hebben verlaten voor een ander, een jongere en rijkere vrouw. Het was gewoon niet eerlijk. Ze bleek zich inmiddels erbij te hebben neergelegd dat hij niet meer zou terugkomen. Haar verdriet was er daarmee niet minder om. Ze was diepongelukkig en dat was duidelijk aan Mila te zien. Het leek alsof het licht uit haar ogen was verdwenen. Ze wilde weer zo graag die vrouw van vroeger zijn, blij, met een schaterende lach, sprankelend en genietend van alles dat het leven haar gaf.

Ze wilde weer zo graag als vroeger zijn
Het leek alsof het licht uit haar ogen was verdwenen
Het gaat om meer dan alleen het verlies accepteren

Voor het leren omgaan met haar verdriet had Mila in feite een doel gesteld; ze wilde weer zo graag die vrouw van vroeger zijn. In mijn beleving is dat een subjectief doel. Want hoe zou je dat kunnen meten? Wat als zij maar een beetje van het gewenste resultaat bereikt. Is dat voor haar dan acceptabel of, juist niet? In hoeverre zou aan dat doel moeten worden voldaan wil het voor haar überhaupt acceptabel zijn?

Met het stellen van dat doel heeft Mila haar rouwproces onnodig complex gemaakt. Waarom zou je niet met je rouwproces beginnen en kijken waar je uiteindelijk uitkomt? En dan afhankelijk van het verloop van het proces zelf, hier en daar (wat) bijsturen. Misschien ontdekt ze zelfs levenspaden en resultaten die achteraf veel aantrekkelijker zijn dan wat ze in eerste instantie had bedacht.

Het gaat om het maken van keuzes

Om verder te komen in het leven en tegelijkertijd haar doel te bereiken, zal Mila keuzes moeten maken. Welke keuzes? Dat is niet aan mij, dat is aan Mila! Zolang zij echter geen keuze maakt, staat ze letterlijk stil en komt ze niet verder in haar leven. En weet je, je krijgt nooit volledige zekerheid voor het maken van je keuzes. Immers, zodra je na een keuze de eerste stappen hebt gezet verandert alles omdat zaken die eerst voor je verborgen waren nu zichtbaar worden. Kortom het heeft geen zin om in detail te overwegen welke keuze je zou moeten maken. Ga voornamelijk op je gevoel af.

Je verandert zelf door de keuzes die jij maakt in je leven. Evenzo verander je door keuzes die dierbaren maken in jouw leven. Alle keuzes veranderden de mens die je was in de mens die nu is! Van sommige keuzes hou je littekens over. De littekens die je in het begin voelt of ziet, worden uiteindelijk minder voelbaar of zichtbaar maar, verdwijnen doen ze nooit.

Conclusie

Mila kan wel willen dat ze weer net zoals vroeger wordt, en misschien komt ze een heel eind, maar wat is zal nooit meer worden zoals wat was. En net zoals Mila had aanvaard dat haar ex-partner niet meer bij haar terugkomt zo zou zij ook kunnen accepteren dat zij is veranderd door het leren omgaan met dat verlies.

Kan Mila dan nooit meer worden zoals vroeger, blij, met een schaterende lach, sprankelend en genietend van alles dat het leven geeft? Paradoxaal als het klinkt, en vooral wanneer zij daarvoor open staat, natuurlijk kan dat. Maar dan wel anders. Anders omdat emoties dieper gaan door de ervaringen die zij heeft opgedaan; er meer begrip is ontstaan; ervaringen waardoor zij emotioneel rijker is geworden; misschien zelfs een warmere persoonlijkheid is geworden; en zelfs misschien nu dingen doet die zij vroeger in haar stoutste dromen niet voor mogelijk had gehouden.

En misschien, heel misschien, bedankt ze op een gegeven moment wel haar ex-partner omdat zij daardoor op een levenspad is terechtgekomen waarvan zij het gevoel heeft gekregen dat zij dit in principe altijd al had moeten lopen. Dat zou toch schitterend zijn!

(114) Laat me niet alleen

Twee mensen die elk een eigen standpunt, een eigen mening hebben en hoe je het ook bekijkt, beiden hebben gelijk. Dat mag en daar is niets mis mee. Maar wanneer bij een van de twee heftige emoties een grote rol spelen, zoals verdriet, angst of pijn, dan is het belangrijk dat ieder begrip voor het standpunt van de ander kan opbrengen. Begrip, opdat de band tussen beiden daardoor niet verzwakt maar juist wordt versterkt!

Introductie

De huidige blog “laat me niet alleen” gaat over twee mensen met de gefingeerde namen Kathy en Tanya. Beiden hebben een verschillende mening over dezelfde situatie. Dat kan en dat mag. Maar, wanneer heftige emoties bij Kathy een grote rol spelen … dan is het belangrijk dat beiden hierover met elkaar kunnen praten … en … voor elkaars mening begrip kunnen opbrengen. “En wat dan nog” denkt u misschien. “Je mag toch een verschil van mening hebben?” Ja, dat mag. Naar mijn mening wordt het echter een ander verhaal wanneer bij Kathy een intens verdriet, rouw of een ernstige ziekte een rol spelen. Relaties kunnen verwateren of zelfs beëindigen; zoals bij Kathy die zich in de steek voelt gelaten. Wat u er ook van vindt, het gebeurt in het dagelijks leven en het doet mensen “pijn.” Dat wil toch niemand?

Kathy

Aan vriendinnen heeft Kathy geen gebrek en zij is net als mijn dochter Anne Birgit een prachtige jonge vrouw. Maar aan de buitenkant is echter niet te zien dat zij ernstig ziek is. En ook Kathy heeft de nodige klappen in haar leven moeten opvangen met als resultaat dat het schitterende licht dat zij in werkelijk is, maar zelden naar buiten komt.

Kathy heeft een hele reeks aan chemobehandelingen en bestralingen ondergaan. Tijdens het laatste consult bij de specialist gaf deze aan dat de behandelingen nog maanden in haar lichaam zullen doorwerken voordat er concreet iets over het resultaat kan worden gezegd.

Het is al de tweede keer voor Kathy in haar leven dat zij een dergelijke reeks behandelingen heeft ondergaan. Zij kan zich nog zó helder die eerste reeks behandelingen voor de geest halen. Hoe opgelucht en blij ze toen was nadat haar werd verteld dat zij vrij was van tumoren … dat ze het leven weer mocht vieren.

De uitslag van de tweede reeks laat nog maanden op zich wachten. Tot die tijd is Kathy niet echt in een feeststemming, laat staan om een feestje te vieren omdat de behandelingen zijn afgerond. Zij kan zich nog de enorme teleurstelling en vooral ook haar woede herinneren toen de tumoren voor de tweede keer waren teruggekeerd. Tot die tijd is Kathy aan de ene kant vol hoop dat de behandelingen het beoogde effect hebben bereikt. Aan de andere kant is zij zó bang weer teleurgesteld te worden omdat zij beseft wat dat voor haar eerder vroeger dan later zal betekenen.

Tanya

Net als Kathy is Tanya een mooie jonge vrouw die bruist van energie en die altijd bereid is om een feestje op te tuigen zodra er ook maar iets valt te vieren.

Ook Tanya heeft in haar leven de nodige tegenslagen gehad … ja, wie niet. Maar wanneer je dat niet weet of niet diep in haar ogen kijkt, lijkt aan de buitenkant het leven voor Tanya één groot feest te zijn waar ze met volle teugen van geniet.

Tanya en Kathy zijn dikke vrienden. De behandelingen die Kathy bijna een jaar lang moest ondergaan eisten een grote tol. Vaak lag ze op bed en was ze te moe om ook maar iets te doen. Tanya zorgde ervoor dat Kathy tenminste at … als ze dat beetje wat ze at al binnen kon houden … en … zichzelf verzorgde. 

Toen Kathy na al die intense behandelingen van het laatste consult terugkwam, was het voor Tanya gewoon vanzelfsprekend dat dit diende te worden gevierd. Dat doe je toch … dat is toch logisch … je hebt toch een fase afgerond … je kan toch weer verder met je leven?

Laat me niet alleen

Maar Kathy dacht daar anders over. Zij herinnerde zich nog woord voor woord het gesprek met de oncoloog, de onzekerheden die daarin werden verwoord … en … vooral herinnerde Kathy nog het resultaat van die eerste reeks behandelingen. De enorme opluchting en blijdschap toen haar uiteindelijk werd gezegd dat ze vrij was van kanker, en een paar jaar later het intense verdriet, de woede en de angst dat de tumoren waren teruggekeerd. Nu is Kathy bang, zo bang om weer teleurgesteld te worden.

laat me niet alleen, verdrietig, bang, teleurgesteld
Laat me niet alleen!

“Hoezo een feestje? Er is toch niets te vieren?” zegt Kathy tegen Tanya. Daar is Tanya het niet met haar eens. Voor Tanya is er wel degelijk iets te vieren. De behandelingen zijn toch afgerond? En met dit verschil in denken … dit verschil in mening … een verschil in standpunt dat voor elk apart zo logisch, zo vanzelfsprekend is … dat zij daardoor niet in staat zijn elkaars standpunt te begrijpen.

En op dit punt aangekomen begint de relatie tussen Tanya en Kathy te verwateren en Kathy’s kreet om hulp “laat me niet alleen,” wordt uiteindelijk werkelijkheid. Maar aan de andere kant, misschien is Tanya door de reactie van Kathy net zo bang geworden als zij. Of … is er iets waar Tanya door is geraakt of bang voor is … waardoor de relatie verwatert. Of … misschien … ja, je kan van alles bedenken en aannemen, maar daar kom je niet verder mee.

Hoe verder

Voor mij is het glashelder dat Kathy en Tanya dit met elkaar moeten bespreken … en … vooral met elkaar blijven praten zodat Kathy zicht niet verlaten voelt. Ja, voor mij is het helder, maar vinden zij dat ook?

Naar mijn mening is het nodig dat Kathy en Tanya samen om de tafel gaan zitten en ieder zelf het verhaal doet over … wat wordt gevoeld … of gemist … of juist gevierd moet worden … of juist niet … of waar men misschien zelfs bang voor is.

Het zou ook goed zijn dit samen met een “begeleider “te doen zodat deze, naast het naar elkaar helpen verwoorden van ieders verhaal, tegelijkertijd ook begrip kan kweken dat beiden ieder op een geheel eigen manier naar dezelfde situatie kijken.

Beiden hebben namelijk een punt, maar daarbij is het in mijn ogen wel belangrijk dat zij begrip kunnen opbrengen voor elkaars standpunt … opdat de relatie tussen Kathy en Tanya daardoor niet verwatert … maar … juist sterker wordt.

Conclusie

Het is mijn ervaring dat mensen uitgaan van een eigen mening, of een eigen beeld met betrekking tot een ander. Logisch, zult u misschien denken, maar het wordt naar mijn mening toch een ander verhaal wanneer dat beeld is gebaseerd op een reeks van aannames. De werkelijkheid met betrekking tot anderen is meestal anders en veel complexer dan we in eerste instantie zelf dachten of aannamen. Daarom is het verstandig om met elkaar in gesprek te blijven om op deze wijze een beter begrip voor elkaar te krijgen. Datzelfde geldt ook naar mensen die we heel goed of lang denken te kennen.

Je zou ook van het standpunt kunnen uitgaan dat iedereen het bij het rechte eind heeft. Ter illustratie, stel je staat in een berglandschap. Het beeld dat jij van dat landschap hebt wordt bepaald door de plek waar jij in dat landschap bent. Wanneer je iedereen laat vertellen hoe dat landschap eruitziet dan hoor je verschillende verhalen afhankelijk van de plek waar deze mensen stonden … over datzelfde landschap.

In de communicatie met die ander is het daarbij dan wel belangrijk dat we bereid zijn om de eigen meningen met betrekking tot de ander bij te stellen wanneer dat tijdens het gesprek zo mocht blijken. En daar ligt dan vaak weer een knelpunt omdat niet iedereen dit zo maar kan … of … wil.

Nawoord

De kern van de gebruikte case in “laat me niet alleen” is niet uniek. Er zijn legio voorbeelden te bedenken waarin de communicatie tussen mensen de oorzaak is dat zij elkaar niet begrijpen … met alle mogelijke gevolgen van dien … zoals “Het afscheid.”

Net als in de gebruikte case van deze blog waarin twee mensen elk een eigen standpunt, een eigen mening hebben. Hoe je het ook bekijkt, beiden hebben gelijk. Dat mag en daar is niets mis mee. Maar wanneer bij een van de twee heftige emoties een grote rol spelen, zoals verdriet, angst of pijn, dan is het wel belangrijk dat ieder begrip voor het standpunt van de ander kan opbrengen. Begrip, opdat de band tussen beiden daardoor niet verzwakt maar juist wordt versterkt!

(107) Ze voelde zich steeds meer in de steek gelaten

Alsof het zo had moeten zijn. Ergens, onderweg raakte ik tijdens een koffiestop in gesprek met Kathy (een gefingeerde naam). De blog gaat over haar en haar partner John (ook een gefingeerde naam), die worstelen met de ziekte van Kathy.

Het verhaal van Kathy

Kathy heeft borstkanker en de behandeling daarvan is ingrijpend en hebben de nodige gevolgen op en in het lichaam en op het lichaamsbeeld. De gevolgen zijn niet alleen fysiek, maar ook emotioneel en dat wordt ook zo door haar ervaren.

Het veranderende lichaamsbeeld en de emotionele beleving kan worden gezien als een rouwreactie… op dat wat was… en nu is. En dat geldt niet alleen voor Kathy maar ook voor John.  Belangrijk is daarbij op te merken dat ieders rouwreactie en de manier waarop Kathy en John daarmee omgaan voor ieder verschillend is.

Nu Kathy weer langzaam opkrabbelt is John in zijn werk gevlucht. En tegelijkertijd begint Kathy nu pas te beseffen wat zij voelt… wat haar is overkomen… en… hoe moet ze nu verder. En juist op dit moment voelt Kathy zich daardoor door John steeds meer in de steek gelaten.

Zonder John te hebben gesproken

Ja, wat volgt zijn aannames, maar het zou zomaar kunnen zijn dat John diep van binnen van alles voelt… en dit niet weet te verwoorden… of het misschien zelfs… niet wil verwoorden.

Het zou ook zomaar kunnen zijn dat terwijl Kathy de behandelingen en ingrepen onderging, John er voor Kathy alleen maar kon zijn en ondersteuning kon geven. John begreep dat haar lichaam tijdens die periode aan “topsport” deed en nog doet, terwijl Kathy fysiek te moe was om veel, of om misschien zelfs ook maar iets te kunnen doen. In die periode was John voornamelijk de crisismanager in huis; maakte zich zorgen over hoe haar genezingsproces verliep… maakte zich zorgen hoe de kinderen en de familie met haar ziekte omgingen… regelde de huishouding… hoe ging zijn bedrijf of werkgever daarmee om. Heeft John wel tijd gehad of tijd kunnen nemen om voor zich zelf werkelijk te beseffen wat de gevolgen van Kathies ziekte (kunnen) zijn?

En misschien zou het kunnen zijn dat John bang is… bang omdat hij niet weet hoe hij met haar ziekte en de gevolgen daarvan moet omgaan… en hoe het verder moet met Kathy… samen… of…

Communicatie

John en Kathy moeten met elkaar praten en vooral blijven praten.  Ja, voor mij is het helder, maar dat hoeft nog niet zo te zijn dat het voor John en Kathy helder is.

Naar mijn mening is het nodig dat Kathy en John samen om de tafel te gaan zitten en ieder zelf het verhaal doet over… wat wordt gevoeld… of gemist… wat de zorgen zijn… misschien zelfs bang voor is.

Naar mijn mening zou het ook goed zijn dit samen met een begeleider doen, zodat deze naast het helpen verwoorden van ieders verhaal tegelijkertijd ook begrip kan kweken dat zowel Kathy als John op een eigen manier door een rouwproces gaat. Het maakt niet uit hoe je door dat rouwproces gaat en hoe lang het duurt… als dat rouwproces maar wordt doorlopen!

(106) De wachtkamer

In de wachtkamer van de Poli Radiotherapie was het stil. De stilte was, ondanks dat er zachtjes tussen de aanwezigen werd gesproken, bijna sereen te noemen. Je kwam er tot rust. Dat was voor sommigen wel nodig gezien de behandelingen waarvoor zij kwamen.

Sommigen waren gelaten en hadden zoiets van… ja… het moet maar… het is niet anders… ik heb kanker… ik moet nog maar zien of ik daarvan mag genezen… ik ga ervoor en zie wel hoever ik kom. Anderen bladerden in een tijdschrift of waren verzonken in de berichten op hun telefoon. Ook waren er af en toe groepjes die zich geen houding wisten te geven, luid pratend met elkaar terwijl de patiënt die zij begeleidden er maar stilletjes bijzat… niet in het gesprek betrokken werd… alsof deze gewoon niet aanwezig was. Maar de serene sfeer in de wachtkamer had uiteindelijk toch het gevolg dat de aanwezigen zich begonnen te ontspannen.

Het was niet altijd makkelijk om het verschil tussen de patiënt en de begeleider te zien. Maar soms was het glashelder wie de patiënt was… wanneer je in de ogen van de ander keek, leek het net… of die ander naar een andere wereld keek… een onvoorstelbaar schitterende wereld waarin harmonie en ware-liefde centrale thema’s zijn. Op zo’n moment was het alsof mijn wereld letterlijk tot stilstand kwam… alsof ik weer in de ogen van mijn dochter keek… in de dagen voor haar overlijden. Zodra ik mij weer bewust werd van mijn omgeving kon ik aan de blik van de ander zien dat we elkaar begrepen… en op de een of andere manier… ook met elkaar verbonden waren.

De sfeer in de wachtkamer veranderde… het werd onrustig. Twee vrouwen kwamen binnen. De een gelaten, stil en naar binnen gericht. De ander onrustig en ietwat geagiteerd. Het was bijna onmogelijk om niet naar het gesprek te luisteren.

Het gesprek ging over het gegeven dat de patiënt het weliswaar ontzettend fijn vond en de ander ook heel dankbaar was dat deze haar dagelijks naar het ziekenhuis bracht, de patiënt toch iets terug wilde doen als blijk van waardering. Maar ondanks dat de ander het met liefde deed zonder daarbij iets terug te verwachten, voelde de patiënt zich bezwaard.

Ik kon met die twee mensen meevoelen omdat ik ook iemand begeleid en daar af en toe ook een dergelijk gesprek plaatsvindt.

Inmiddels ben ik van mening dat gevierd zou moeten worden dat mensen bereid zijn elkaar te helpen zonder daarvoor een tegenprestatie te verwachten. En tevens dient te worden gevierd dat een (ernstig) zieke patiënt bereid is om de hulp van een ander te accepteren… want ook dat is voor die patiënt (soms) moeilijk te aanvaarden.

Persoonlijk ben ik ook van mening dat dergelijke momenten niet moeten worden gevierd omdat de patiënt nog in leven is… nee, iedereen, of die nu gezond of ziek is, moet in mijn ogen immers iedere dag vieren en alles uit het leven halen wat er menselijkerwijs ook maar inzit.

Maar het mooiste vind ik nog wel dat uit een aantal gesprekken bij mij het beeld ontstond dat je in moeilijke situaties hulp krijgt van mensen waarvan je het in eerste instantie niet zou hebben verwacht.

Het blijkt maar weer, er zijn vele engelen onder ons.