Ineens was het daar … een overdonderend verlies
Kortgeleden heb je een overdonderend verlies geleden dat een enorme impact op je heeft. Het lijkt wel alsof je in een diep gat bent gevallen, dat jouw wereld stilstaat, dat je zo verdoofd bent dat je niet meer weet wat te doen.
Het liefst zou je de klok terug willen zetten naar de tijd, die misschien niet perfect was, maar waarin je gelukkig was. Naar de tijd dat je de baan van je leven had en nog niet besefte dat het bedrijf waarvoor je werkte uiteindelijk failliet zou gaan. Of misschien naar de tijd toen die dierbare bij je was, die er altijd voor je was en die je altijd ondersteunde, je moed gaf, om wie jouw wereld draaide, maar er nu niet meer is. Of misschien naar de tijd waarin je je goed en gezond voelde en geen enkel vermoeden had dat je ernstig ziek was en je na veel intensieve behandelingen uiteindelijk van de arts te horen kreeg dat je was uitbehandeld en een vervolgbehandeling (nog) niet bestond.
De enorme emotionele impact van het verlies kan vragen bij je naar boven brengen als “heeft mijn leven nog wel zin” of “hoe ga ik verder met mijn leven” of “wat is het doel nog in mijn leven?” Die vragen zullen de impact van het verlies zeker niet doen verminderen, integendeel.
Dat voor jouw overdonderende verlies en de daaruit voortvloeiende rouw kan ook nog eens worden versterkt door meningen en houdingen van de mensen om je heen. Mensen die net als jij zijn betrokken met datzelfde verlies maar dat op een andere manier in hun werkelijkheid proberen te verwerken. Mensen die misschien niet beseffen dat iedereen rouw op een eigen manier verwerkt.
Het zijn aangepaste voorbeelden, of zo je wilt cases, die mij en mijn gezin zijn overkomen. In het geval dat je jezelf daarin herkent hoop ik dat deze blog je tot steun kan zijn.
Het begint met de acceptatie dat wat gebeurd is … is gebeurd
Rouwverwerking, de naam zegt het al, is een proces dat zolang duurt als het duurt en dat voor iedereen op een andere manier verloopt. Voordat het proces van de verwerking van jouw rouw echter kan beginnen zal je eerst voor jezelf moeten kunnen erkennen dat dat grote verlies dat je is overkomen, onomkeerbaar is. Dat je accepteert dat er geen weg meer terug is omdat het bedrijf waarvoor je werkte failliet is of … dat jouw dierbare is overleden of … dat jouw ziekte terminaal is … en dat wat anderen van jouw verlies en jouw rouw vinden eerder een spiegel voor henzelf is dan dat jij daar iets mee moet.
Jouw acceptatie van je verlies wil niet zeggen dat het proces van jouw rouwverwerking “gladjes” verloopt. Er kunnen momenten zijn waarop het op het ene moment lijkt dat je je verlies hebt geaccepteerd terwijl het op een ander moment lijkt dat dat nog lang niet zo is. Misschien ben je jezelf daar niet eens van bewust, maar dat van het ene op het andere moment veranderen van de acceptie van je verlies kan bij jou de nodige emoties opwekken die zich kunnen vertalen naar reacties in jouw lichaam en/of in je gedrag naar anderen. Hetzelfde geldt voor de mensen in jouw directe omgeving. Het maakt het er allemaal niet gemakkelijker op.
En dat was alleen nog maar het begin. Ja, de verwerking van rouw vraagt veel energie. Jung zei het destijds al, rouwen en de verwerking van rouw is hard werken.
Dan komen de vragen, de levensvragen, waarop antwoorden nodig zijn
Antwoorden op levensvragen als “heeft mijn leven nog wel zin” of “hoe ga ik verder met mijn leven” of “wat is het doel nog in mijn leven” helpen bij de acceptie van de realiteit van het verlies. In mijn blog kan ik geen antwoorden op dergelijke vragen geven omdat de antwoorden worden beïnvloed door wie je bent, door jouw achtergrond en cultuur, en hoe je bent gevormd tijdens je leven.
“Mmm …” hoor ik je denken … “maar hoe kan ik als lezer dan antwoorden krijgen op deze weliswaar basale, doch voor mij belangrijke levensvragen?”
Naar mijn mening is het belangrijk dat je niet in een negatieve energiespiraal terecht komt, want hoe langer het duurt hoe lastiger het wordt om dit weer om te buigen. Maar niet iedereen herkent of erkent dat bij zichzelf.
Belangrijk is ook van een positieve grondhouding uit te gaan waardoor problemen mogelijkheden worden, obstakels lessen, en je zorgen gewoon een deel van je leven zijn.
Mijn uitgangspunt is ook dat mensen kunnen veranderen … ook jij kan veranderen … vanuit je hart en met alle onvoorwaardelijke liefde dat in ons universum ook maar beschikbaar is.
Makkelijk gezegd, maar werkelijk doen en blijven doen is toch iets anders. Het vraagt veel energie en vooral doorzettingsvermogen. Maar niet iedereen heeft dat ervoor over.
Hoe pak je dat aan … omgaan met verlies?
Het helpt wanneer je afleiding hebt van het grote verdriet. Bijvoorbeeld omdat je kinderen hebt die jouw verzorging, tijd en aandacht nodig hebben. Of je hebt in je directe omgeving mensen die van jouw hulp afhankelijk zijn. Of je hebt een baan. Maar niet iedereen heeft dat.
Het helpt wanneer je oude zaken afstoot. Wanneer je openstaat voor andere ideeën, andere signalen, andere waarnemingen. Maar niet iedereen kan dat.
Het helpt wanneer je gaat herkennen dat je angst te maken heeft met je gedachten die je vertellen dat iets niet mogelijk is, maar dat wanneer je in mogelijkheden en uitdagingen kan denken je je verder kan ontwikkelen en nieuwe kansen kan creëren. Maar niet iedereen wil dat.
Het helpt wanneer je het begaande pad durft te verlaten, en terwijl je je over het voor jouw onbekende pad worstelt je uiteindelijk een nieuw pad ontdekt met nieuwe en meer mogelijkheden dan je ooit durfde te dromen. Mogelijkheden die voor jou een nieuwe werkelijkheid worden. Maar niet iedereen durft dat.
Het helpt wanneer je niet uitgaat van wat anderen vinden dat je moet doen, maar dat je juist luistert naar wat je hart je vertelt … dat je luistert naar je gevoel. Maar niet iedereen heeft daar de moed voor.
Een perspectief …
Om je een steun in de rug te geven tijdens de verwerking van een overdonderend verlies kan ik je uit eigen ervaring de volgende perspectieven aanreiken.
Wanneer je uiteindelijk met vallen en telkens weer opstaan het proces van jouw rouwverwerking doorloopt dan ontdek je op een gegeven moment dat de rauwe rouw die je in het begin ervoer is veranderd in de zachte pijn van het verdriet. Dat de pijn een leefbaar en een essentieel onderdeel van jou is geworden … het heeft je gemaakt tot wie je op dat moment bent.
Het kan zelfs zo zijn dat je uiteindelijk zo bent veranderd dat mensen in je omgeving zich afvragen hoe dat zo is gekomen, terwijl jij je afvraagt waarom je niet eerder bent begonnen met de activiteiten waar je je op dat moment mee bezig houdt.
Achteraf kan je van mening zijn dat het grote verlies dat je hebt ervaren, nodig was om je op het levenspad te zetten waarover je op dat moment loopt … dat je trots op jezelf mag zijn op wie je bent geworden … op wat je doet. Wat een ander daarvan vindt is aan de ander en voor jou niet relevant.
Achteraf besef je misschien nog vaag dat er voorafgaand aan en tijdens dat grote verdriet weliswaar negatieve aspecten waren, maar later herinner je je vooral de mooie zaken in je leven. Het geeft ruimte in je hoofd, in je denken … het lucht op.
Terugkijkend in de tijd …
Een overdonderend verlies overkomt je. Op dat moment weet je niet meer wat te doen, maar uiteindelijk krijg je het toch op de een of andere manier voor elkaar. Besef wel dat het vaak een lange en moeizame reis kan zijn, een reis in het onbekende, met vooral aan het einde van die reis toch ook weer vreugde en liefde. Het zal echter nooit weer worden zoals vroeger … er blijft altijd een restje pijn over.
Voor die baan van je leven die je verloor is uiteindelijk een andere bezigheid in de plaats gekomen die veel meer voldoening geeft. Voor de dierbare die je verloor en waarvan je het samen zijn van mens tot mens mist … misschien zelfs nog steeds heel erg mist … daarmee ben je toch nog steeds op de een of andere manier van hart tot hart verbonden. En door die (terminale) ziekte heb je uiteindelijk van moment op moment leren leven en genieten.
Beste lezer, ik heb geleerd om het leven op een positieve manier te benaderen. Dat ging niet vanzelf. Twee intense rouwprocessen hebben daaraan bijgedragen. Het was hard werken en er waren momenten dat ik niet meer wist hoe ik verder moest in het leven of hoe ik de antwoorden op mijn levensvragen kon vinden. Maar wanneer iemand mij nu vraagt: “Als jij de keuze zou hebben met de kennis die je nu bezit, om je leven volledig over te doen? Wat is dan je antwoord?” dan zou ik volmondig ja zeggen!
Ik hoop dat deze blog ook jou op weg kan helpen met de verwerking van jouw rouw.
