Het verlies van een dierbare
De schaduwzijde van rouw? Is er dan een lichtzijde in rouw? Alles is relatief, je zou het kunnen zien als het verschil tussen de schemering met een schitterende ondergaande zon en als schaduwzijde de nacht.
Het rouwproces over het verlies van een dierbare kan ingewikkelde vormen aannemen. Ik wil het nadrukkelijk niet over complexe rouwverwerking hebben, maar over een vorm waar vele zaken in de periferie van de rouwende een rol spelen. Ik noem dat de schaduwzijde van rouw. Een vorm die bij jou kan leiden tot uitgestelde rouw en alles daar tussenin.
Rouw als de ondergaande zon
Bij de ondergaande zon als beeldvorming voor jouw rouwverwerking, beperkt rouw zich tot de verwerking door jou van het verlies van een dierbare.
Bij deze beeldvorming gaat het hierbij niet alleen over de (soms) moeilijke momenten in jullie leven samen … maar vooral over die geweldige momenten die jullie samen hadden. Het gaat over een leven, dat wanneer iemand je zou vragen of je alles weer over zou willen doen … inclusief alle diepe dalen en hoogtepunten … je onmiddellijk met ja zou beantwoorden.
Misschien een schrale troost, maar geregeld wordt gezegd dat hoe dieper de rouw hoe groter de liefde was tussen jou en de dierbare die je verloor. Alleen, op dat moment schiet je er niets mee op … die ander is er immers niet meer en je kan deze daardoor geen knuffel of geen kus meer geven.
De schaduwzijde van rouw
De schaduwzijde van rouw gaat over het gegeven dat het verlies aanleiding kan zijn tot een nog groter verlies door zaken die in de periferie van de rouwende een rol spelen.
Naast het verlies van je dierbare krijg je ook nog eens te maken met aspecten die het gevolg zijn van hoe anderen met datzelfde verlies omgaan. Dat kan ontstaan door onenigheid tussen familieleden tijdens de voorbereidingen van de uitvaart … of juist erna. Bij de afhandeling van de erfenis of het testament … en het daardoor ook nog eens het verliezen van familiebanden. Door het zogenaamde glazendeur effect voor rouwenden verlies je ook vrienden. En tijdens de uitvaart van je dierbare belooft bijna iedereen dat je door hen wordt uitgenodigd. Alleen het resultaat is dat bijna niemand hun beloften nakomt.
Het verlies van een dierbare zou bij jou zelfs aanleiding kunnen zijn tot boosheid. Boosheid omdat je spijt hebt dat jouw laatste woorden niet die woorden waren die je eigenlijk had willen zeggen. Je voelt je misschien in de steekgelaten omdat je nu opeens wel al die zaken persoonlijk moet gaan afhandelen die vroeger jouw dierbare altijd deed. Misschien ontdek je over je dierbare zaken die al die tijd voor jou verborgen zijn gebleven. Het zou daardoor zomaar kunnen dat je boosheid zelfs omslaat in haat.
Misschien voel je je min of meer gedwongen om functies in het bedrijf van je dierbare over te nemen. Functies die je nooit had willen doen of uitvoeren omdat je daar de kennis of vaardigheden niet voor bezit.
Wanneer de schaduwzijde een belangrijke rol speelt bij je verlies dan is de verwerking van je rouw een wel (heel) ingewikkelde vorm van rouw te noemen. Het moge duidelijk zijn dat, net als iedereen, alleen jij de verwerking van jouw rouw kan realiseren. Maar dat wil niet zeggen dat een helpende hand kan worden geboden … een helpende hand in de vorm van begeleiding.
Hulp zoeken … maar hoe dan?
Hulp en begeleiding zou in eerste instantie gericht moeten zijn om tot bewustwording en inzicht te komen van wat er allemaal speelt bij jou (zeg maar inzicht in de delen van jouw puzzel); welke delen belangrijk zijn voor jou; en wat er gedaan zou kunnen worden om deze een plek te geven.
In tweede instantie zou gekeken kunnen worden welke delen van de puzzel jijzelf zou kunnen uitvoeren, of wie begeleiding of hulp zou kunnen aanbieden. En, niet te vergeten, waarom dan wel en waar die hulp aan zou moeten voldoen. Naast kennis en ervaring is vertrouwen wel de belangrijkste factor. Er bestaat daar een vuistregel voor: “Bij twijfel niet doen!”
Persoonlijk vind ik het belangrijk dat de rouwende weer zo snel mogelijk op eigen benen staat. Dat houdt in dat alle hulp of begeleiding die wordt gegeven slechts tijdelijk van aard is … van korte duur!
Nawoord
Rouw gaat niet alleen over het verlies van een dierbare. Er kunnen bijvoorbeeld ook parallellen worden getrokken met rouw naar aanleiding van een behandelbare maar ongeneeslijke ziekte tot en met een uitbehandelde terminale ziekte.
