Auteur: Tineke Oom

(91) Hoe ga je verder als alles lijkt om te vallen (deel 2)

Als ik durf te leven in volledige overgave aan alles wat op mijn pad komt, dan leef ik pas echt, en dat ben ik aan het leren.

Voor het voorgaande gedeelte zie: Hoe ga je verder als alles lijkt om te vallen (Deel 1)

Ik had de knoop doorgehakt. Ik gaf mij over aan de ervaring van de reguliere geneeskunde. Nu was het echt zover dat ik voor mijn borstamputatie stond. Altijd had ik gezegd dat ik nooit voor een inwendige prothese zou kiezen. Maar nu stond ik echt voor die keus. Ik vroeg mij af, of ik de tijd die mij nog restte, echt bereid was om met een platte borstkas rond te lopen. Door de operatieve verwijdering van mijn okselklieren in 2007 wist ik hoe het was om je harde ribben direct onder je huid te voelen zonder speklaagje ertussen. Door mijn werk wist ik ook hoe een lichaam eruitzag na borstamputatie. Bij een ander vond ik het helemaal niet erg, maar het mooie was er wel af, nu betrof het mijn eigen lijf! Mijn borsten zijn altijd mijn trots geweest. Ik kon genieten van het voelen van hun zachte rondingen. En nu moest ik de helft gaan missen. De chirurg legde mij vier verschillende operaties voor waaruit ik een keuze kon maken. De keuze die ik eigenlijk wilde zat er niet meer bij, wat ik ook zou kiezen mijn eigen vertrouwde borst zou ik kwijtraken. Hoe kun je kiezen als je diep vanbinnen geen van die keuzes wenst. Toen ik mij nog eens realiseerde dat ik bij een inwendige prothese altijd met ‘een vreemd en koud ding’ in mijn borst zou rondlopen met alle risico’s die daarbij horen, viel deze keuze definitief af. Uiteindelijk koos ik voor een reconstructie uit eigen weefsel waarbij een grote rugspier naar voren geklapt zou worden en mijn borst zou gaan vormen. Mijn nieuwe borst zou wat kleiner worden, maar het was mijn eigen weefsel en ik zou mijn decolleté behouden. Verder zou er vetweefsel van mijn rug weggezogen worden om de nieuwe borst zo groot mogelijk te maken. Deze operatie was minder ingrijpend dan een volledige reconstructie uit eigen weefsel. Vol vertrouwen ging ik de operatie in, ik wist mij gesteund door iedereen die mij lief was en alles wat mij omringde. Toch bleef ik tot de laatste minuut twijfelen over de ingrijpende keuze die ik had gemaakt, ook al had ik alle plussen in minnen met elkaar vergeleken en had ik het besluit weloverwogen genomen.

Tijdens de operatie en de periode van 6 weken daarna voelde ik mij gedragen. Ik werd omringd door een warme deken van vrienden, familie, kennissen en engelen en wat was ik opgelucht dat ik bevrijd was van de tumor! Even is door me heen gegaan “had ik me maar eerder laten opereren’.  Maar dan had ik niet de ervaring gehad die ik nu wel heb. Ik heb het op mijn manier gedaan en daarbij zoveel mogelijk geluisterd naar wat ik wilde.

Nu wil ik wennen aan mijn nieuwe lijf, met een borst, en een rug die niet meer als de mijne voelen. Bovendien ben ik opnieuw het vertrouwen in mijn lijf kwijtgeraakt, om weer vol vertrouwen de toekomst tegemoet te treden heb ik ook nog wat tijd nodig.

Gelukkig is uit onderzoek van de tumor gebleken dat het een geheel nieuwe tumor betrof die niets met de eerste tumor te maken had.

Ik ben dankbaar dat het goed gaat en dat ik nog even mag blijven genieten van een leven op aarde met alle ‘ups en downs’ die daarbij horen. Als ik iets heb geleerd in de afgelopen twee jaar dan is het dat mijn verlangen naar de dood net zo groot is als mijn verlangen naar het leven en dat de angst om te leven net zo groot is als de angst om te sterven. Als ik durf te leven in volledige overgave aan alles wat op mijn pad komt, dan leef ik pas echt, en dat ben ik aan het leren.

(90) Hoe ga je verder als alles lijkt om te vallen (deel 1)

Ik kon de knobbel moeilijk voelen omdat hij zo diep zat. Maar ik kon er niet omheen, ik wist het, er zat weer een tumor in mijn borst.

Het is mei 2015 wanneer ik voor de tweede keer in mijn leven een knobbel in mijn borst voel. Dit keer iets naast het operatiegebied van negen jaar geleden. Een paar weken daarvoor had ik al een steek in mijn borst gevoeld die mij herinnerde aan de vorige keer. Daarna voelde mijn borst wat stugger en gevoeliger aan. Ik wilde het eerst niet geloven. Ik kon de knobbel moeilijk voelen omdat hij zo diep zat. Maar ik kon er niet omheen, ik wist het, er zat weer een tumor in mijn borst.

De vervangende huisarts voelde niets, waardoor ik een sprankje hoop kreeg. Toch besloten we, gezien mijn voorgaande ervaring, dat het beter was om de chirurg ernaar te laten kijken.

In het ziekenhuis werden een mammografie en een echo gemaakt en voor ik het wist zat er weer een naald in mijn borst om puncties uit de diep gelegen tumor te nemen. Ik was in shock. IJskoud en trillend liep ik terug naar de chirurgie. Weer liet mijn lichaam mij in de steek, zo voelde het voor mij. De chirurg vertelde mij dat zij ging overleggen met het oncologisch team, eerst opereren en daarna chemo-/hormoontherapie of anders om. In ieder geval zou het een amputatie worden, want tweemaal dezelfde borst opereren kon niet. Verdoofd hoorde ik haar aan.

Ik ging naar huis en begon mij af te vragen wat ik wilde. Wilde ik wel geopereerd worden, wilde ik chemotherapie, wilde ik hormoontherapie, had ik nog vertrouwen in dit ziekenhuis? Had het nog wel zin? Was het een uitzaaiing van de eerste tumor? Uiteindelijk besloot ik een second opinion aan te vragen in een gespecialiseerd ziekenhuis.

Er werd nader onderzoek gedaan om de exacte locatie van de tumor te bepalen en om te kijken of de rest van mijn lichaam tumor vrij was. Gelukkig werden er geen uitzaaiingen gevonden. De huidige tumor was misschien ontstaan uit een rest van de vorige, maar het kon ook een geheel nieuwe tumor zijn. Onder tussen had ik besloten dat ik wilde proberen om met mijn eigen geestkracht, aangepaste voeding en gebruik van supplementen de tumor weg te krijgen. Ook al vond ik dat spannend en vroeg ik mij af of ik daarvoor stevig genoeg in mijn schoenen stond. Ik ben ervan overtuigd dat het mogelijk is om ons eigen lichaam te genezen. Ik vertelde de oncoloog wat ik wilde en samen besloten we dat ik het in combinatie met hormoontherapie mocht proberen. De oncoloog gaf mij een jaar de tijd. Ik was haar intens dankbaar dat zij bereid was mij deze kans te geven.

Ik mediteerde en visualiseerde daarbij dat al mijn cellen energiek en vitaal waren en functioneerden zoals oorspronkelijk bedoeld, ik visualiseerde dat de immuun cellen iedere oneffenheid die ontstaan was herstelde. Bovendien liet ik alle suiker en vlees weg uit mijn dieet en ondersteunde mijn lichaam met voedingssupplementen die mijn natuurlijke weerstand verhoogde. De tumor slonk gestaag maar toch bleef ik last houden van angstaanvallen waarin ik de tumor weer zag groeien en uitbreiden in mijn lichaam. Na negen maanden was de tumor met meer dan de helft geslonken. Trots zat ik voor mijn 3-maandelijkse controle bij de oncoloog toen ze mij eraan herinnerde dat het jaar bijna om was en dat zij het een uitstekend moment vond voor borstamputatie. Bovendien, zo zei zij, begon de tumor na een jaar meestal weer te groeien ondanks mijn goede bedoelingen. Mijn wereld stortte in, angst en paniek overvielen mij en ik bracht het niet meer op om deze weg verder te gaan.  Drie maanden later bleek de tumor weer te groeien. Ik besloot mij te laten opereren.

Had ik gefaald? Natuurlijk is deze gedachte door mij heen gegaan. Maar ik weet nu twee dingen 1) ik kan mijn gezondheid beïnvloeden en 2) het vraagt een rotsvaste overtuiging en discipline. Bovendien kun je alleen met, overtuigingskracht, lef en doorzettingsvermogen tegen de reguliere orde in gaan. Ik ben blij dat ik naar mijn verlangen heb geluisterd en de tijd heb durven nemen om het eerst op mijn manier te doen.

Voor het vervolg zie: Hoe ga je verder als alles lijkt om te vallen (Deel 2)

(53) Echte vrede zit van binnen

Laten we bij het begin beginnen; “Het kan nooit vrede worden als je geen vrede in jezelf hebt gevonden”.

“Een vrede kan alleen een echte vrede worden later, wanneer eerst ieder individu in zichzelf vrede sticht.”
Uit;  ‘het verstoorde leven’ van Etty Hillesum, 20 juni 1942

(NL-53) Echte vredeEtty Hillesum was joods en 27 jaar oud toen zij het bovenstaande in haar dagboek schreef. Ze woonde op een kamer in Amsterdam en onderging alles wat een Jodin in die tijd onder de Duitse bezetting moest ervaren.

Eigenlijk zou iedereen haar dagboeken moeten lezen. De moed en de vrede die haar dagboeken uitstralen relativeren alles wat ik in mijn leven heb meegemaakt.  Over de bezetter schrijft ze alleen maar met begrip en dat terwijl ze bijna niets meer te eten had, zware arbeid moest verrichten, een Jodenster moest dragen en haar vrienden één voor één naar de kampen gedeporteerd werden.

“Het kan nooit vrede worden als je geen vrede met jezelf hebt.”

Een ander voorbeeld is het 16 jarige Pakistaanse meisje Malala Yousafzai. Ze werd twee jaar geleden in het hoofd geschoten door de Talibaan omdat ze – ondanks haar jonge leeftijd – een voorvechtster is van het recht op onderwijs voor meisjes. Malala herstelde in Groot-Brittannië van haar zware verwondingen en is nu een internationaal boegbeeld voor het recht op onderwijs van vrouwen. In 2013 mocht ze de Verenigde Naties toespreken. “Boeken en pennen zijn onze machtigste wapens”, zei ze daar.

Deze prachtige vrouwen hebben de vrede in zichzelf gevonden en de moed om, de grootste drama’s die je je kunt voorstellen, te trotseren. Mij geven ze hoop, want als zij dit kunnen dan kunnen we het allemaal.

Maar hoeveel mensen ervaren vrede met zichzelf en in het bijzonder na het verlies van een dierbare? Wat zou het fantastisch zijn als we allemaal, na een verlies, de vrede in onszelf terug kunnen vinden en deze innerlijke vrede als een olievlek kunnen laten uitvloeien. Wat zou het geweldig zijn wanneer we elkaar niet meer veroordelen; omdat we de ander begrijpen. Wat zou het mooi zijn wanneer we net als bovenstaande vrouwen ons lot met trots kunnen dragen en de moed  op zouden brengen om op te komen voor de zwakkeren in de samenleving.

Maar laten we bij het begin beginnen; “Het kan nooit vrede worden als je geen vrede in jezelf hebt gevonden”.

(40) ‘Er is geen weg naar geluk, geluk is de weg’ (De Boeddha)

‘Er is geen weg naar geluk, geluk is de weg’.

Camino
Camino

Ik was bij een vriendin die net terug kwam van haar twee maanden durende voettocht naar Santiago de Compostella. De voettocht naar Santiago wordt ook wel ‘de Camino de Santiago’ genoemd wat wandeling naar Santiago betekent.

Zelf liep ik ‘de Camino’ in 2008 en al pratende met mijn vriendin en foto’s bekijkend werd ik overspoeld door de herinneringen aan mijn eigen Camino. Ik denk dat iedereen die de Camino loopt, geniet van de eenvoud en liefde die daar voor het oprapen ligt. Je hoeft hem niet eens op te rapen want je bent er een onontkoombaar onderdeel van. Het Leven draait daar om eten, slapen, lopen, en communiceren met je mede-pelgrims. Je komt onvermijdelijk ook ongemakken en confrontaties tegen maar die lossen ook weer heel snel op. Ik denk doordat je daar zo sterk ervaart dat je gedragen wordt door alles om je heen. Niemand vraagt zich af wat je afkomst of status is. Waar het daar wel om gaat is: wat beweegt jou; waarom ben je hier; wat wil je ervaren en wat ervaar je. Om hulp vragen is niet nodig, want de hulp is overal om je heen. Het leven stroomt daar vanzelf.

Het gaat om de weg; daar gebeurt het. De kleur van de aarde en het landschap veranderen terwijl je loopt en iedere dag zijn er nieuwe ontmoetingen en uitdagingen. Elke ontmoeting brengt je wat nieuws geïnspireerd door de omgeving van dat moment en elkaar. Er is zoveel herkenning. Dat er zoveel herkenning is, komt volgens mij doordat iedereen dezelfde kant op loopt.

In het dagelijks leven is dat niet anders, eigenlijk lopen we allemaal de zelfde kant op. We doen het allemaal op onze eigen manier, maar als je echt met elkaar gaat communiceren dan blijken die verschillende manieren heel herkenbaar te zijn; ze blijken de zelfde grond te hebben.

Door de Camino heb ik de eenvoud van het leven leren kennen. Twee maanden lang was mijn enige bezit de inhoud van mijn rugzak. En ik miste niets. Nou ja, soms verlangde ik naar een warm bad, maar prompt kwam er dan een warm bad op mijn pad.

Eigenlijk hebben we allemaal hetzelfde doel en dat is gelukkig zijn. Het geluk zit niet in het vinden van geld, status of macht. Wat zou het mooi zijn als we gaan inzien dat het leven eigenlijk heel eenvoudig is. Dat er helemaal geen verschillen zijn en dat we op een heel simpele manier samen gelukkig kunnen zijn op weg naar daar waar we naar op weg zijn. Luister naar wat de ander je aanreikt; het is waarschijnlijk precies wat je op dit moment nodig hebt. Leven in eenvoud, vol respect en liefde voor elkaar zonder enig onderscheid in status of afkomst.

Het gaat om de weg, daar gebeurt het. Die mooie bloem of dat ondeugende kind of die glimlach van zomaar iemand. Daar gaat het om.

‘Er is geen weg naar geluk, geluk is de weg’.

(13) Niets blijft, alles gaat voorbij.

Het is onvermijdelijk alles veranderd.

In 2009 liep ik de voettocht van Zuid Frankrijk naar Santiago de Compostella in Spanje, bekend als “Camino de Santiago”. Een tocht van 900 km. Eén van de dingen die mij raakten, was de kleur van de aarde die, terwijl ik liep, veranderde onder mijn voeten: van rood naar bruin, naar grijs, naar geel en alle tinten daartussen in. Ook de omgeving veranderde, het ene moment liep ik tussen de wijnranken, het andere door de graanvelden om vervolgens ineens door een klein authentiek dorp of door het industriegebied van een grote stad te lopen. Zelfs als ik stil zat was alles aan verandering onderhevig: het zonlicht, de wind, voorbijgangers, gedachten, niets bleef.

Het is onvermijdelijk, alles verandert.

Zo is het ook met rouw, rouw is geen dag het zelfde, rouw verandert continu van kleur en intensiteit. Het ene moment denk je dat het nooit meer goed komt en het andere moment voel je je sterk en geloof je in een betere toekomst. Het ene moment ben je niet te troosten en het andere moment droom je weg bij een mooie herinnering.

Tijdens de voettocht naar Santiago de Compostella ontmoette ik een Duitse zanger. Hij zong voor mij: “Nichts bleibt, nichts bleibt, alles geht” (niets blijft, niets blijft, alles gaat voorbij).

Die woorden ben ik nooit meer vergeten, als ik me even wat minder voel dan komen ze boven en geven ze me troost en vertrouwen. Het blijft niet zo zeggen ze mij, er komen vanzelf weer betere tijden.

In het begin van mijn rouw leek het wel of ik in de bergen liep, het ene moment zat ik in het dal en het volgende zat ik op de top. Ik voelde me als aangeschoten wild.

Het bleef niet zo, de dalen werden minder diep en de toppen minder hoog. Nu loop ik in het zonnetje door een prachtig glooiend landschap. En als het dan toch een keertje regent, vind ik dat niet erg want ik weet dat morgen de zon weer schijnt.

Niets blijft, alles gaat voorbij.
Ook jouw rouw.